Zorg voorkomen, verplaatsen en vervangen. Dat is de essentie van het ZonMw-programma ‘Juiste Zorg Op de Juiste Plek’ (JZOJP). Samen de zorg echt veranderen en onnodig dure of overbodige zorg voorkomen of verplaatsen. Naar dichter bij mensen thuis, in hun eigen vertrouwde leefomgeving. Zorg vervangen door nieuwe en andere vormen van zorg, zoals e-health, domotica, of sociaal en maatschappelijk werk.

JZOJP is een onderdeel van het VWS-programma De Juiste Zorg op de Juiste Plek. Dit staat ook (uitgebreider) beschreven in het rapport van de Taskforce De juiste zorg op de juiste plek.

Doelgroep

Het programma richt zich op regionale samenwerkingsverbanden van zorgprofessionals en -organisaties die mensen goed op elkaar afgestemde zorg, ondersteuning en welzijn bieden.

Kijk hier voor de infographic en de brochure. 

De Goed Gevoel Stoel is een groepsmethodiek om professionals in drie praatsessies met kwetsbare mensen te laten werken aan geestelijke gezondheid en mentale weerbaarheid en draagkracht.

De Goed Gevoel Stoel, ontwikkeld door het Vlaams Instituut Gezond Leven, is een methode gericht op groepen die kampen met meerdere problemen zoals het hebben van schulden, geen werk, een slechte gezondheid, verslaving etc. en waar de draagkracht en de draaglast niet meer in evenwicht zijn. Het zijn geen therapiesessies waarin problemen uitgebreid in kaart worden gebracht, maar mensen kunnen wel hun verhaal kwijt. En vervolgens wordt er gezocht naar manieren om hiermee om te kunnen gaan. Het delen van ervaringen en elkaar stimuleren positieve stappen te maken is de basis van de methodiek. De Goed Gevoel Stoel heeft net zoals elke stoel vier poten en deze moeten alle vier even sterk staan. De poten staan symbool voor: Jezelf beschermen, Hulp en steun zoeken, Goed voor jezelf zijn en Jezelf leuk vinden.

Doel

• Mensen die het moeilijk hebben sterker maken
• De aandacht voor geestelijke gezondheid blijvend in de jaarwerking van groepen inbouwen

Doelgroep

Voor groepen van mensen die het moeilijk hebben in het leven. Mensen die met veel problemen tegelijk worstelen, zoals werk, geld en gezondheid. Mensen die daardoor niet kunnen meedoen met de gewone manier van leven.

De praatsessies van de goed-gevoel-stoel slagen het best in groepen van 8 tot 10 personen. Het kunnen bestaande groepen zijn die elkaar al lang kennen. Maar het kunnen ook nieuwe groepen zijn, op voorwaarde dat die nieuwe groep niet stopt na de drie sessies om te voorkomen dan mensen na afloop weer in een gat vallen.

De Goed Gevoel Stoel is een initiatief van

• VIGeZ
• CEDES

Kijk hier voor meer informatie over de Goed Gevoel Stoel

Vanaf najaar 2016 is in vier Maastrichtse wijken een beweging in gang gezet naar duurzame en effectieve zorg met de vraag van de burger als uitgangspunt. Een experiment waarin zorgverleners en burgers uitgaan van mogelijkheden in plaats van beperkingen. Met deze pilot Blauwe Zorg in de wijk gaan zowel financieel als in de uitvoering uiteenlopende partijen met elkaar de uitdaging aan. Over de grenzen en schotten heen willen ze èchte innovaties realiseren; in gedrag, werkwijze en in de manier waarop naar problemen van wijkbewoners wordt gekeken. Waar staan ze nu? Acht projecten zijn inmiddels gestart en de eerste resultaten zijn in beeld gebracht aan de hand van mooie interviews, relevante tips en resultaten.

Lees het eerste magazine: “Blauwe Zorg in de wijk. Samen op weg naar een positief gezond Maastricht!”

Meer over Blauwe Zorg in de wijk

Hoe kunnen we de komende jaren laaggeletterdheid voorkomen en terugdringen? Deze vraag stond centraal tijdens drie Dialoogdagen Aanpak Laaggeletterdheid 2020+, georganiseerd door de ministeries van OCW, VWS, SZW en BZK en de Vereniging van Gemeenten (VNG). Met in totaal 300 verschillende partijen is nagedacht over een nieuwe meerjarige aanpak voor een geletterd en digitaalvaardig Nederland. Deze interactieve dagen werden geleid door dagvoorzitter Hans Christiaanse van Alles is Gezondheid.

Om de in totaal 2,5 miljoen mensen in ons land te helpen, die moeite hebben met de Nederlandse taal, loopt sinds drie jaar het programma Tel Mee Met Taal. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat zij sneller naar een taalcursus komen? Hoe krijgen we kinderen op school weer meer aan het lezen? Hoe zorgen we ervoor dat ze ook via de computer hun zaken kunnen regelen? Zoals het maken van een afspraak met de huisarts? Volgend jaar loopt het programma af. Toch moeten we verder om deze groep te helpen met lezen, schrijven, rekenen en/of werken met computers.

Ambitieuze vervolgaanpak

Daarom hebben de ministeries van BZK, OCW, SZW, VWS, en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) in juni en juli dit jaar Dialoogdagen georganiseerd. In Den Haag, Almere en Den Bosch kwamen organisaties uit het hele land bij elkaar. Het ging om onder andere wethouders, artsen, taalcoaches, bibliotheekmedewerkers, beleidsmedewerkers, onderzoekers en mensen die zelf moeite hebben met lezen en schrijven.

Samen spraken zij over hoe het straks verder moet als het programma Tel Mee Met Taal is afgelopen. Tijdens de Dialoogdagen is de basis gelegd voor een ambitieuze vervolgaanpak van laaggeletterdheid, leesbevordering en digitale inclusie. Er werd stil gestaan bij de vragen: Waar staan we nu? Wat moet er nog gebeuren? Welke uitdagingen liggen er nog? En hoe kunnen we die het beste aanpakken? Over deze en andere vragen is van gedachten gewisseld met iedereen die hier direct mee te maken heeft. Want samen weten we meer.

Dialoogdagen in beeld

Bekijk hieronder de video’s en visuele verslagen om een indruk te krijgen van de zeer geslaagde bijeenkomsten. Klik op de afbeelding om de visual te vergroten.

Dialoogdag in Den Haag (19 juni 2018)

Dialoogdag in Den Bosch (28 juni 2018)

Dialoogdag in Almere op 4 juli 2018

Ik ben sociaalwetenschappelijk onderzoeker bij TNO. Ik wil weten of en hoe iets werkt. Maar mijn schrikbeeld is om 2 jaar lang te onderzoeken, te volgen en te meten. En dan achteraf, in een mooi dik rapport, te concluderen dat er bij voorbaat geen effecten te verwachten waren. Bijvoorbeeld omdat er bij aanvang al geen draagvlak was voor de interventie, omdat de juiste doelgroep niet bereikt werd, of omdat de betrokkenen feitelijk niks anders zijn gaan doen dan ze al deden. Terwijl we dat al die tijd konden zien aankomen; we stonden erbij en we keken ernaar…

Participatief actieonderzoek

Participatief-actieonderzoek is alles behalve een ik-stond-erbij-en-ik-keek-ernaar. Als actieonderzoeker ben je onderzoeker, adviseur, trainer en coach in één. Actieonderzoek is ontwikkeld om juist de praktijk tussentijds te veranderen, een aanpak door te ontwikkelen en knelpunten te identificeren en op te lossen op het moment dat ze zich voordoen. Niet om te onderzoeken óf het werkt, maar om te zorgen dát het werkt. En dat is precies de uitdaging die we 1,5 jaar geleden samen met de sociaal makelaars in Gouda in een door ZonMw gesubsidieerd onderzoek zijn aangegaan.

De sociaal makelaar is een antwoord op de vraag van gemeentes hoe inwonerparticipatie in het sociaal domein te bevorderen is. In Gouda vervult de sociaal makelaar vanuit het sociaal wijkteam de verbindende rol tussen zorg, welzijn en wijkinitiatief. In het actieonderzoek van 2016 tot 2018 had ik de bijzondere kans met hen in de praktijk mee te kijken, te denken en mee te leren over wat een sociaal makelaar doet, wat de functie tot een succes maakt en hoe ze om konden gaan met de dilemma’s van het werk.

De toegevoegde waarde voor de praktijk

Nu kan ik natuurlijk enthousiast vertellen hoe leuk en inspirerend ik het vond, maar dat heeft toch een hoog “wij-van-WC-eend-adviseren-WC-eend” gehalte. Daarom heb ik Berthie Melissen, Sociaal Makelaar in Gouda gevraagd naar haar ervaringen met participatief actieonderzoek:

“Als startend team van 4, met een vernieuwende opdracht en de taak de eigen functie vorm te geven, geconfronteerd worden met een onderzoek vanuit TNO is een spannende. Daar moesten we even goed over nadenken. Maar al snel realiseerden we dat dit een kans was om met een kritische blik van de TNO onderzoekers en de helpende structuur van het soort onderzoek, de functie van sociaal makelaar op de kaart te kunnen zetten. Als ook uit onderzoek zou blijken dat deze functie kon brengen waar wij zo met elkaar in geloofden, dan zou dat toch geweldig zijn.

Nu, terugkijkend op bijna 2 jaar samenwerking, zien we dat het onderzoek heeft bijgedragen aan een mooie doorontwikkeling van de functie. De onderzoekers voegden in, hielden spiegels voor, luisterden, checkten, onderzochten en beschreven, ondersteunden met werkvormen, blikten met ons terug en stelden met ons bij, waardoor het actie-onderzoek ons proces van ontwikkelen extra richting en structuur gaf. 

We zijn er blij mee dat we toen die stap hebben gezet en gezegd hebben: ja, loop maar mee, kijk maar in onze keuken!”

Praktische handvatten voor andere gemeenten

Het actieonderzoek heeft niet alleen de sociaal makelaars wijzer gemaakt over hun handelen, maar heeft ook een handreiking opgeleverd. Dit alles behalve doorsnee-onderzoeksverslag is niet alleen het bewijs van de lessen die we met elkaar geleerd hebben in de afgelopen 1,5 jaar, maar laat ook zien hoe Gouda al stappen heeft gezet om de participatiemaatschappij handen en voeten te geven. Ik hoop en verwacht dan ook dat het andere gemeentes praktische handvatten biedt om de sociaal makelaar in te zetten als schakel tussen zorg, welzijn en buurtinitiatief. En mochten ze daarbij een actieonderzoeker nodig hebben, dan kijk ik er zeker naar uit hen daarbij te ondersteunen.

Marloes van der Klauw en Berthie Melissen zijn eerder door Alles is gezondheid… geïnterviewd over de functie van sociaal makelaars in de gemeente. Lees het interview in het jaarverslag 2017 (pagina 8).