Gezond Gesprek met Bert van Boggelen: inclusief werkgeverschap

Bert van Boggelen, oud bestuurder-directeur CNV Vakcentrale, bouwt sinds 2011 als kwartiermaker van De Normaalste Zaak aan een netwerk van werkgevers die gemotiveerd zijn om mensen met een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt aan het werk te helpen. Mensen die meedoen in de samenleving zijn vaak gelukkiger, gezonder en hebben meer zelfvertrouwen. Tijd dus voor een gezond gesprek.

De tijd is volgens jou rijp om mensen met kwetsbare posities op te nemen in de arbeidsmarkt, wat zijn de signalen, hoe zie je die groei?

‘De groei komt van twee kanten. In Amerika zie je dat duidelijk: ondernemers snappen dat een deel van hun klanten bestaat uit mensen met afstand tot de arbeidsmarkt, mensen met een arbeidsbeperking. Het business model achter inclusie is daar aanwezig.

Hier in Nederland groeit dat besef ook. Bijvoorbeeld bij Microsoft hadden ze een helpdesk waar alleen maar studenten inzaten, witte studenten. Ze kwamen erachter dat zij heel veel gebeld werden door mensen met een andere culturele achtergrond of een bijvoorbeeld licht verstandelijke beperking en toen dachten ze: we kunnen veel beter helpen als wij meer diversiteit in ons team brengen.

Ook een goed voorbeeld is de supermarkt, waar ze merken dat als ze in het filiaal een aantal jongeren met beperking laten werken, dat de buurt dat waardeert. Daar creëer je loyaliteit mee. We komen er ook achter dat op het moment dat je mensen met een arbeidsbeperking in je bedrijf opneemt, dat dan het ziekteverzuim daalt. Zeker als mensen met een fysieke arbeidsbeperking zichtbaar zijn, dan denken mensen die niks hebben waarom zou ik piepen als ik een snotneus heb?

En de andere kant is de beweging dat we de verzorgingsstaat wat aan het afbouwen zijn. Het afschaffen van de wayong bijvoorbeeld wat het vorige kabinet heeft gedaan voor een belangrijk deel, dat activeert mensen. Je kunt niet zomaar meer die uitkering krijgen.

Naast regulering, gaat het ook om overtuiging. We willen het anders doen, is jouw overtuiging die ik van harte deel. Hoe merk je dat mensen het anders willen doen?

‘Ja, ik zie het bijvoorbeeld bij ouders. Daar zie je steeds meer de overtuiging groeien van mijn kind is geen patiënt of iemand die constant verzorgd moet worden, nee hij kan ook wat. Er zit in iedereen een talent en dat talent gaan we ontwikkelen. Die overtuiging zie ik groeien, zowel aan de kant van de werkgevers, als aan de kant van de mensen met een arbeidsbeperking. Iedereen kan iets bijdragen. Dat is het grote verschil met de zorg, die is toch gericht op de beperking, aandoening, mensen worden zo ongeveer hun aandoening, maar de werkgever is niet zo geïnteresseerd in die aandoening, die zegt, wat kunnen we samen doen? Waar kunnen we succesvol in zijn?

Je ziet mensen opbloeien die langdurig in allerlei zorgtrajecten hebben gezeten en bij een goeie werkgever terecht komen, ze krijgen zelfvertrouwen en afhangende schouders gaan weer rechtop staan. De positieve gezondheidsbeweging zegt hetzelfde. En bijvoorbeeld IPS uit Amerika is overgewaaid, de begeleiding van mensen met psychische aandoeningen, richt zich ook op doelen van mensen. Wat wil je graag? Opleiding of werk, wat ga je doen?

We zien altijd veel mooie voorbeelden in het land. Welke voorbeelden van voorlopers zie jij?

‘Ik heb heel veel voorbeelden, maar onze supermarkten, Albert Heijn voorop, doen het heel goed. En bij ABN Amro, waar ze bijna geen recepties meer in kantoren hebben, werken ze nu met een warm ‘welkom medewerker’, vaak iemand met een beperking. Dan merk je dat klanten dat in hele hoge mate waarderen. We zien dat het besef groeit, dat iedereen ontwikkelbaar is, dat verstandelijke beperkingen of autisme geen statisch iets is. De ontwikkelbaarheid van mensen komt steeds hoger op de agenda te staan.’

Hoe zit dat bij het mkb, zie je daar een vergelijkbare ontwikkeling?

‘Daar werken ze van nature al makkelijker met kwetsbare mensen. Er is een grotere binding met de omgeving, de regio. Ze zijn vergeleken met een multinational, ook makkelijker aanspreekbaar, zonder lange besluitvormingstrajecten. Je ziet wel dat bij het mkb een hogere gevoeligheid ligt voor uitval. Ze zijn kwetsbaarder. Maar bij bijvoorbeeld een HEMA-franchiser in zuid Holland, die laat zijn filialen voor 30 a 40 procent runnen door mensen met een arbeidsbeperking. Hij zegt: Ik heb de meest strak opgeruimde filialen van het land. Mijn mensen zijn aanspreekbaar en enthousiast.’

Je brengt werkgevers samen om oplossingen te bedenken en delen op dit thema, wat levert dat op?

Twee dingen. Een zit aan de kant van de inspiratie. Bijvoorbeeld een ingenieursbureau waar een aantal mensen met autisme aan het werk zijn. Een werkgever met compassie met mensen, die organiseert dat perfect. Als ze hun verhaal vertellen dan brengt dat bij andere werkgevers iets teweeg. Zij willen dat ook. Dat werkt.

Werkgevers hebben elkaar iets te bieden, dat is ook iets zakelijks. We hebben binnen de Normaalste zaak social firms, bijvoorbeeld Specialisterren, een bedrijf dat softwaretesten doen met autisten, die hebben belang bij contacten met bedrijven. Er worden verbindingen gelegd. Zorg en het bedrijfsleven, twee gescheiden werelden die veel van elkaar kunnen leren, gaan samenwerkingen aan om talent te ontwikkelen. Heilige boontjes en de Sign Language Coffee bar, waar in samenwerking met CTalents alleen doven en slechthorenden werken zijn hier mooie voorbeelden van.

We werken beiden in en aan netwerken. Waar zie je kansen die in dit gesprek nog benoemd moeten worden?

Het over en weer van elkaar leren is heel belangrijk. Zorg en Arbeid zijn veelal gescheiden domeinen, terwijl daar over en weer veel kansen liggen. Door blijven werken aan die verbinding is iets waar we elkaar ook kunnen versterken, zodat de behoefte van mensen centraal staat.

Meer weten over inclusief werken?

Neem contact op met Piet Vessies of De Normaalste Zaak.