Gezond Gesprek met Mario de Zeeuw: design en gezondheid
Steeds vaker werken dokter en designer samen aan innovaties die mensen in staat stellen betere zorg te verlenen of te krijgen. Op welke manier kan de creatieve industrie bijdragen aan gezondheid en zorg? Karen van Ruiten sprak met Mario de Zeeuw van ontwerpstudio Panton.
Op welke manier houd jij je bezig met gezondheid vanuit de creatieve industrie?
Ik werk als manager director bij ontwerpstudio Panton. Bij Panton ontwerpen we producten, diensten en processen voor in de gezondheidszorg. We kijken met een andere bril naar zorg en gezondheid en ontwikkelen creatieve oplossingen rondom thema’s als preventie en gezonde leefstijl. In samenwerking met Kenniscentrum Sport, gedragswetenschappers van Publab, en beweegprofessionals hebben we bijvoorbeeld De Beweegcirkel ontwikkeld. Een methodiek waarmee gezondheidsprofessionals anderen begeleiden en stimuleren om meer te bewegen.
Panton is onderdeel van de Creatieve Coalitie voor gezondheid. Wat doet deze coalitie?
Zes creatieve bureaus die allemaal actief zijn in gezondheidszorg zijn een samenwerking aangegaan met U CREATE. Met de coalitie laten we zien wat de meerwaarde is van ontwerpers in de gezondheidssector. We beschikken over methodieken om de behoeftes en wensen van gebruikers te vertalen in oplossingen die passen bij de belevingswereld en mogelijkheden van patiënten en zorgverleners. Door zorgprofessionals en patiënten met ontwerpers te laten samenwerken, ontstaan nieuwe creatieve zorgoplossingen.
Je zou zeggen: de eindgebruiker, hetzij burger hetzij patiënt, behoort altijd centraal te staan. We weten echter ook dat dit in de praktijk vaak onvoldoende zo is. Op welke manier staat de eindgebruiker centraal in jullie ontwerpen?
Ontwerpers zijn in staat om te doorgronden wat gebruikers nu écht willen. Nieuwe technologieën en innovaties moeten zodanig ontworpen worden dat ze goed aansluiten op de belevingswereld en behoeften van de eindgebruiker. Om dit te realiseren gebruiken ontwerpers verschillende creatieve methodes en technieken om gebruikersgroepen, hun eisen, behoeftes en wensen in kaart te brengen en nieuwe concepten te toetsen. Zo zijn er gelukkig al veel mooie voorbeelden van zorginnovaties waarbij de eindgebruiker centraal heeft gestaan gedurende de ontwikkeling:
Een van de partners uit de Creatieve Coalitie, IJsfontein, ontwikkelde met het Trimbos-Instituut de serious game Moving Stories. Deze game die gedurende vijf dagen wordt gespeeld op middelbare scholen zorgt ervoor dat klasgenoten psychische klachten van zichzelf of klasgenoten leren herkennen, dat deze bespreekbaar gemaakt worden en dat klasgenoten inzicht krijgen in hoe ze kunnen handelen. De keuze om scholieren over deze ‘lastige’ onderwerpen te onderwijzen via een serious game sluit naadloos aan bij hun belevingswereld.
En voor lang niet alle zorginnovaties ben je afhankelijk voor nieuwe technologie. Zo heeft Panton samen met het NSGK (Nederlandse Stichting voor het Gehandicapte Kind) de Speeltuinbende opgericht. Waarbij de doelstelling was om kinderen met en zonder beperking samen te laten spelen, hebben we ervoor gekozen juist geen nieuw speeltoestel te ontwerpen, maar de Speeltuinbende op te richten. Deze groep kinderen met en zonder beperkingen test speeltuinen op toegankelijkheid en beoordeelt deze. Op basis van de uitkomsten van de Speeltuinbendetest krijgt de speeltuinvereniging een financiële stimulans om de verbeteringen door te voeren en hun toegankelijkheid te vergroten. De speeltuinbende wordt door de kinderen die er lid van zijn niet alleen gezien als coole club om bij te horen, ze realiseren zich ook dat hun stem daadwerkelijk impact heeft en een financieel gevolg heeft voor de speeltuinen. Ook zien we dat het zelfvertrouwen en verantwoordelijkheid van deze kinderen groeien.
Jullie hebben juist vanuit ander perspectief veel kennis en kunde waarmee jullie kunnen bijdragen aan gezondheid. Kan je schetsen wat je daarmee in het komende jaar gaat doen?
We zien dat vraagstukken in de zorg vaak nog op de traditionele manier worden opgelost die niet altijd het meest logisch is voor de eindgebruikers. Daarnaast komen er voortdurend nieuwe zorgvraagstukken op ons af waar ontwerpers een belangrijke maatschappelijke bijdrage aan kunnen leveren: “Hoe zetten we technologie bruikbaar in om chronisch zieken thuis te monitoren en te behandelen?” “Hoe ondersteunen we mensen bij het langdurig volhouden van gezond gedrag?”etc.
Vanuit de Creatieve Coalitie willen we onze stem tot in Den Haag laten horen om duidelijk te maken dat voor de ontwikkeling van oplossingen voor deze vraagstukken ontwerpers en zorgprofessionals moeten samenwerken.
Daarnaast werken we aankomend jaar aan de bundeling van kennis en expertise van de verschillende creatieve bureaus op een aantal thema’s. Een van de concrete voorbeelden hiervan is de samenwerking in het Nederlands Platform voor Gedragsontwerp. Hierin werken ontwerpstudio’s uit de Creatieve Coalitie en Ucreate samen met gedragswetenschappers en onderzoekers van het PubLab van de Hogeschool Utrecht, met als doel nieuwe kennis en methodieken te ontwikkelen om gedragsverandering te realiseren. Samen met gedragswetenschappers kunnen we toetsen of de oplossingen die we ontwikkeld hebben daadwerkelijk werken, zodat de interventies ook een gedragswetenschappelijke onderbouwing hebben.
We passen onze ontwikkelde kennis en methodieken toe op verschillende gedragsveranderingsvraagstukken, waaronder leefstijlverandering. We zien veel kansen voor de invulling van doelstellingen die worden genoemd in het Preventieakkoord en willen hierover in gesprek gaan met de staatssecretaris.