Samen zinvol aan de slag via wijkcoöperaties en andere bewonerscollectieven

Gemeenschapskracht heeft de afgelopen jaren bewezen een krachtige ontwikkeling te zijn voor de samenleving en belooft minstens zoveel voor de toekomst: meer sociale samenhang, grotere betrokkenheid van bewoners met meer vrijwillige inzet, lagere zorgkosten – doordat we voor elkaar zorgen met meer veerkracht en vitaliteit – en, volgens sommigen, ook minder polarisatie. Vanuit Alles is Gezondheid werkten we daarom aan een boekje over wijkcoöperaties en andere bewonerscollectieven: Gemeenschapskrachtig, collectief ondernemen.

Dit boekje gaat over ontmoetingen tussen bewoners en de waardering van hun zelforganiserend vermogen voor een leefbare omgeving en een duurzame toekomst, vanuit gemeenschapskracht.
Vaak wordt gemeenschapskracht vertaald naar enkel het inventariseren van de behoeften van bewoners en het faciliteren van kleine bewonersinitiatieven. De échte vertaling en uitdaging liggen echter in het bevorderen van een samenleving waarin de inzet van professionals en marktpartijen verschuift naar lokaal eigenaarschap, met oprechte aandacht voor hoe mensen samen betekenisvol leren, leven, werken en wonen in hun leefomgeving. Een samenleving waarin iedereen ertoe doet en mee kan doen.

Bewoners voor lokale initiatieven

Een bewonerscollectief is een verband van bewoners dat zich inzet voor het verduurzamen van lokale initiatieven. Het richt zich op de eigen leefomgeving en gemeenschap én het realiseren van sociale, maatschappelijke en economische doelen. Lokaal eigenaarschap en collectief ondernemerschap zijn hiervoor onmisbare randvoorwaarden. Bewonerscollectieven ontstaan uit de gemeenschap en zijn er voor de gemeenschap. Wijkcoöperaties vervullen daarbij vooral een aanjagende en verbindende rol, met als doel van participatie zinvol werk te maken.

Het aantal bewonerscollectieven groeit gestaag en omvat een breed scala, van woon- en zorgcoöperaties tot voedsel- en energiecoöperaties. Ook de landelijke en regionale ondersteuning neemt toe, bijvoorbeeld door structurele financiering voor regionale participatiehubs, zorgzame buurten met wijkverpleging en de ontwikkeling van nieuwe energiesystemen.

Transformatie naar collectieve kracht

Op veel plekken zien we dus een transformatie en regeneratie plaatsvinden, waarbij het fijnmazige sociale weefsel herstelt en de collectieve kracht groeit. In al deze voorbeelden ligt de regie bij bewoners zelf. Hun persoonlijke verhalen brengen leven in wijken en buurten en versterken de gemeenschap.

In dit boekje vind je mooie en inspirerende voorbeelden van gemeenschapskracht en bewonerscollectieven. Daarnaast laten we zien hoe die inzet in zo’n gemeenschap werkt, en welke modellen erin bestaan. Waar en hoe ontmoet men elkaar? Hoe wordt informatie verspreid en wordt er onderling gecommuniceerd? En wat is de kracht van deze wijkcoöperaties?

Download ‘Gemeenschapskrachtig, collectief ondernemen’

Dit is een samenwerking tussen SAMEN030, Health Hub Utrecht en Alles is Gezondheid.