Geen pillen, maar een portie Natuur op Recept!

De gezondheid van de Nederlandse bevolking staat onder enorme druk. Volgens de Zorgmonitor leefde de helft van de mensen in 2019 met minstens één chronische ziekte. De coronapandemie had grote impact op de mentale, sociale en fysieke gezondheid en momenteel kampen we met hoog oplopende werkdruk als gevolg van een krappe arbeidsmarkt. Naast hoge kosten, gezondheidsrisico’s en problemen op verschillende levensgebieden zorgen deze ontwikkelingen ook voor toegenomen focus op leefstijl, preventie en Positieve Gezondheid.

Zoals bekend is de zorg in de huidige vorm onhoudbaar, maar er is een transitie gaande naar een andere manier van denken en handelen. De beweging van ziekte en zorg naar gezondheid en gedrag is hier een voorbeeld van. Fundamenteel in deze verandering is de integrale en persoonsgerichte aanpak, met de nadruk op eigen regie.

Uit onderzoek van het Zorginstituut blijkt dat Nederlanders vinden dat er meer aandacht moet komen voor gezonde leefstijl en preventie en dat de huisarts hun patiënten op leefstijl moet kunnen aanspreken. Hoewel dit kansen biedt, hebben huisartsen te maken met tijdgebrek, gevoel van betutteling en gebrek aan ondersteunende middelen, materialen en richtlijnen. Er zijn wel organisaties en universiteiten die het belang van leefstijlgesprekken in de spreekkamer stimuleren. Vereniging Arts en Leefstijl ondersteunt zorgprofessionals bijvoorbeeld via onder meer scholingen door praktiserende artsen en specialisten die vooroplopen in het toepassen van leefstijl in de praktijk.

Natuur op Recept

De natuur kan een mooie katalysator zijn als het om leefstijlverandering gaat. Alles is Gezondheid en een aantal partners denken namelijk dat het leefstijlgesprek en leefstijlverandering leuker en makkelijker wordt door natuur als insteek te nemen. Daarom zetten wij hier met een groot aantal partners vol op in. Wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat het doorbrengen in de natuur een positieve invloed heeft op je brein en afweer en het stimuleert vrijwel alle aspecten van een gezonde leefstijl: sociale contacten, zingeving, bewegen, voeding en slapen. Daarnaast verbeteren bloeddruk, bloedsuiker, gewicht, stresshormoon cortisol, vitamine D, stemming, werkgeheugen, etc. zich. Deze effecten zijn ook nog eens het grootst bij mensen met depressieve symptomen of affectieve problemen. De inzet van natuur kan daarmee een ontlasting van de zorg betekenen bij goede samenwerking met de sport- en welzijnsketen. We zien dat dit in binnen- en buitenland een groeiende beweging is, waar zowel professionals in de eerstelijnszorg als de keten eromheen enthousiaster over wordt.

Hoe kunnen we Natuur op Recept stimuleren?

Het is van belang dat zorg- en welzijnsprofessionals op de hoogte zijn van de gezondheidswaarde van natuur en toepassingsmogelijkheden in de praktijk. Daarom hebben we met Vereniging Arts en Leefstijl verschillende materialen ontwikkeld.

• Handleiding

Met de Handleiding Natuur en Gezonde Leefstijl en bijbehorende nascholing kunnen huisartsen natuur voor gezonde leefstijl op drie manieren in hun werkwijze integreren: door individueel advies en voorlichting, door zelf met patiëntengroepen naar buiten te gaan en door te verwijzen.

• Verwijsbriefje en patiëntenfolder

Om het de huisarts makkelijk te maken bij het leefstijlgesprek, hebben Alles is Gezondheid en Arts en Leefstijl een patiëntenfolder en een verwijsbriefje ontwikkeld. Een ‘verwijsbriefje’ helpt om samen de activiteit, plek en de duur te bepalen. Daarbij is het krachtiger als iemand in de natuur iets doet wat hij/zij leuk vindt en ervan geniet, zodat de motivatie vanuit diegene zelf komt. En een groene omgeving is voor veel mensen vaak dichtbij dan ze denken!

Nascholing

Het enthousiasme voor Natuur op Recept werd duidelijk tijdens nascholingen over gezonde leefstijl en natuur aan de huisartsen/zorggroepen van Hengelo en Gooi en Vechtstreek. Dit bleek uit de reacties op de presentaties van onder meer Jolanda Maas, Annette Postma en Tamara de Weijer én op de workshops over de Gecombineerde Leefstijl Interventie (GLI). De GLI helpt mensen met overgewicht en obesitas via vier afzonderlijke programma’s om meer te bewegen en gezond te eten. Dit om een gezonde verandering in gedrag op lange termijn te realiseren. Het vergroenen van deze programma’s is kansrijk, omdat ze bij huisartsen in enige mate bekend zijn, worden vergoed en op effectiviteit zijn onderzocht.
Behalve positief over de presentaties en de workshops, waren de deelnemers ook enthousiast over het aanwezige materiaal. Het tafereel met dringende deelnemers die zich een baan worstelden naar de tafel met uitgestald materiaal deed ons sterk denken aan de Libelle Zomerweken. Hoe mooi zou het zijn dat natuur op recept zo’n gemeengoed wordt dat het ook dáár een plek krijgt in de toekomst. Met meer goede lokale en nationale afspraken, scholing en opschaling van goede initiatieven, wordt dat misschien wel werkelijkheid!