Interactiesessie #3 over bewegen en preventie

In de serie online uitwisselingsbijeenkomsten over regionale en lokale preventieaanpakken toerden we deze derde sessie langs de gemeenten Berkelland (Achterhoek), Venray en Borger-Odoorn die in hun aanpak een relatie leggen tussen het sportakkoord en het Nationaal Preventieakkoord (NPA).

Staatssecretaris Paul Blokhuis: ‘Voor VWS is het erg relevant om gemeenten te spreken en lokale, regionale voorbeelden met elkaar te delen. Bij jullie vindt tenslotte het echte werk plaats. Hoe gaan jullie om met preventie en bewegen? We zijn benieuwd hoe jullie thema’s, waar we landelijke af-spraken over hebben gemaakt, hebben vertaald naar concrete projecten.’’

Een korte samenvatting:

Preventie Akkoord Achterhoek 2020 -2030
Gezondheid en geluk voorop in de Achterhoek
Presentatie: Marijke van Haaren, wethouder Berkelland en Dorien van der Meer programmanager Achterhoek

• Ambitie om in Nederland voorloper te worden op het gebied van gezondheid. Ze geven vorm aan een toekomstbestendig zorglandschap.
• Het akkoord is gebaseerd op ambities van NPA met onderdelen van Gezonde leefstijl en de thema’s schuldenaanpak, mentale weerbaarheid en meedoen. Daarnaast aangehaakt bij Beweeg- en Sportakkoord.
• Samenwerking met veel organisaties, gemeenten en zorgverzekeraar Menzis via een board onder de noemer De Gezondste Regio.
• Ruim 50 partners gaan bijdragen aan het vergroten van het geluk en het verlagen van de kosten. Investeren in voorliggende voorzieningen.
• Monitoring vanaf begin meegenomen. Stuurgroep met GGD, Menzis, gemeenten, zieken-huizen, etc. Populatiemonitor met 100 indicatoren gebaseerd op Triple Aim en Positieve Gezondheid. Daarnaast programmamonitor vanuit Gezondste Regio. En betrokken bij lerende evaluaties van RIVM.
• Ambitie om via regionaal akkoord bij te dragen aan de transformatie in de zorg. Met alle aangesloten partijen naar financieringssysteem kijken. Preventie moet lonend worden. Monitoring is hierbij nodig.

Do’s

• Zorg voor bestuurlijke wil en visie. Dat is noodzakelijk voor transformatie.
• Sluit aan waar energie zit, zoals in ons geval bij het Beweeg- en Sportakkoord. Daar worden meters gemaakt.

Gemeente Venray – Leefstijlakkoord – Venray loopt voorop
Presentatie: Anne Thielen, wethouder Sociale Zaken, Jeugd en Leefbaarheid gemeente Venray.

• Leefstijlakkoord. Sport en preventie op lokaal niveau samengepakt. Venray Beweegt is een goed draaiend platform met goede contacten. Hier zijn veel extra partners bij betrokken, 82 partners hebben het nieuwe gezamenlijke akkoord ondertekend.
• Ambities 2022
• Gezondste Jeugd (meting met GGD)
• Gelukkigste senioren (0-meting via lokale partners bij alle 70-plussers)
• Duurzame inzetbaarheid werknemers (lokale leefstijlscan ontwikkeld)

Tien uiteenlopende projecten opgezet om alle drie de ambities waarmaken. Projecten haken aan bij energie die er al is, zoals bijvoorbeeld bij Venray beweegt.

Do’s

• Voer een-op-een gesprekken.
• Durf voorop te lopen en te dóen. Zie bijvoorbeeld de unieke verbintenis met alle super-marktketens. Zij gooien onderlinge concurrentiestrijd overboord om samen te werken aan gezondheid van de jeugd.
• Concentreer je op concrete projecten om ambities te verwezenlijken.

Gemeente Borger-Odoorn, Sport- en gezondheidsakkoord
Presentatie wethouder Niek Wind
Inwoners gemeenten ten opzichte van landelijk gemiddelde minder gezond. Daarom is in 2010 ge-start met Gezonde Leefstijl. Inmiddels een kenmerkend beeld in de regio en ruim 80 participerende partijen.

• 2010 0-meting. Inzet combicoaches.
• 2014 Eerste leefstijlonderzoek 1-meting.
• 2018 2-meting, laat daling zien van aantal kinderen met overgewicht.
• In 2022 staat derde meting gepland.
• Ambities richten zich op bewegen, gezondheid en dwarsverbanden met breder gezondheidsbeleid.
• Integrale aanpak met sport als middel voor gezondheid. Het gaat niet om winnen maar om welzijn. In het kader van de omgevingswet wordt infrastructuur wordt meegenomen, zodat omgeving uitnodigt om te gaan bewegen.

Do’s

• Werk samen. Je hebt elkaar nodig. Als gemeente kan je het niet alleen. Ideeën komen juist vanuit lokale organisaties.
• Creëren van eigenaarschap werkt, daarmee voelen mensen zich onderdeel van het akkoord. Het houdt de energie op gang. Als voorbeeld: Om van visie naar akkoord te komen zijn vier avonden georganiseerd waar veel ‘aanvoerders’ zijn opgestaan. Veel verschillende partijen die een trekkende rol spelen.
  Link naar nieuwsartikel

Interactie

De ambities van de besproken voorbeelden zijn breder dan die in het landelijke preventieakkoord. Staatssecretaris Paul Blokhuis en plaatsvervangend. directeur publieke gezondheid Henk Soorsma waarderen de energie en ambitieuze aanpakken. Paul Blokhuis: ‘Mooi, de verbreding naar andere thema’s en de koppeling met het monitoren. De vraag is wel, hoe je op al die punten meters kunt maken, welke focus je eventueel aanbrengt en hoe je in staat bent er maatregelen aan te koppelen.’

Haalbaarheid verbreding

Anne Thielen: ‘In Venray zijn we binnen het sociale domein op veel thema’s al bezig, zoals bijvoorbeeld schuldenaanpak en inclusie. We konden het daarom zo breed aanvliegen als we wilden, maar we zijn juist gestart met tien kleine, concrete projecten via de partners. Daardoor kunnen we zien of projecten daadwerkelijk worden uitgevoerd en de resultaten van die tien projecten gaan we onderzoeken.’
Marijke van Haaren: ‘Door onze ambities op het gebied van het toekomstige zorglandschap, zitten we in de regio op een hoger abstractieniveau. Wel werken we actief met een groot aantal zorgpartijen en via de thematafel hebben we op alle onderdelen bestuurders die thematische projecten trekken. Op sommige thema’s vinden al jarenlang activiteiten plaats. Denk aan Gezond Gewicht en Achterhoek in beweging. We krijgen er ook nieuwe partijen bij. Basis op orde doen we bijvoorbeeld samen met de Rabobank en Menzis.’
Niek Wind: ‘De grootste uitdaging zit in die brede samenwerking. We werken met veel vrijwilligers. Dat is risicovol. Daar moet je enthousiaste mensen voor hebben en houden. De kunst is om ze constant te blijven betrekken en aanjagen. Dat is een rol die we als gemeente graag op ons nemen.’

Resumé

Paul Blokhuis: ‘Je kunt de boel lostrekken als je enthousiaste mensen aan het stuur hebt. Daar begint het mee, maar er ook is continuïteit nodig. Je doet dat samen. Ambtelijke ondersteuning hierin is niet te onderschatten en gemeente brengt en houdt vaak partijen bij elkaar.’
‘Ik kom graag terug op de vraag over financiering die door de Achterhoek is aangestipt. Als je de beweging van zorg naar preventie en gezondheidsbevordering wilt maken, is het relevant als je met zorgverzekeraars in gesprek bent over financiering. Wij hebben met gemeenten, VWS en verzekeraars periodiek overleg en een samenwerking afgesproken op de drie thema’s: ouderen, preventie en GGZ.
Bij jullie zit zoveel kennis en kunde dat het handig is als jullie goed aangelijnd zijn en ons voeden met best practices en ervaringen met bijvoorbeeld zorgverzekeraars. Dan beloven wij dat we dat een zo goed mogelijke plek gaan geven in onze vervolgstappen op gebied van preventie en in de bredere invulling. Hoe je bijvoorbeeld wettelijk meer kan regelen dat preventie een belangrijkere plek inneemt, door de wet publieke gezondheid aan te scherpen. Graag een uitnodiging aan jullie denk actief mee en voed ons met concrete suggesties.’
‘Het is heel motiverend om hiermee verder te gaan. Voor alle drie geldt dat jullie het monitoren serieus nemen en inzichtelijk kunnen maken waar je mee bezig bent en wat de bevolking daar naar verloop van tijd aan heeft, zoals met de JOGG-aanpak. Wij zitten in een goed tijdgewricht waarin het draagvlak voor preventie en gezondheidsbevordering groeit. Hopelijk kunnen we na de zomer een landelijke oploop organiseren. Met gemeenten die laten zien waar ze lokaal invulling geven aan waar we landelijk mee zijn begonnen.’

Bekijk ook het verslag van de eerste bijeenkomst en het verslag van de tweede bijeenkomst.

Meer weten?
Neem contact op met een van de organisatoren van de uitwisselingsbijeenkomsten:
• Daphne Bandel, PG VWS via dc.bandel@minvws.nl
• Janny de Boer, netwerkadviseur Alles is Gezondheid via janny.de.boer@allesisgezondheid.nl
• Brigitte Leferink, projectleider VNG via Brigitte.Leferink@vng.nl.