Interview Caroline Porsius: Hoe kan transformatie helpen bij het creëren van een groene gezonde leefomgeving?

Wat is er nodig om te transformeren naar een groene en gezonde leefomgeving? We vroegen Caroline Porsius, Programmamanager Groene Metropool bij Staatsbosbeheer, wat ervoor nodig is om verandering duurzaam door te voeren.

Waarom is transformatie volgens jou nodig?
‘De noodzaak voor Transformatie, al is het een breed begrip, zien we overal om ons heen. En dan beperk ik me even tot de grenzen van ons eigen land in deze beschouwing, maar we zijn als delta natuurlijk onderdeel van een veel groter systeem. We zitten in de grootste verbouwing van Nederland in jaren. Er gebeurt zo veel qua inrichting van ons land én er komen nog de nodige uitdagingen op ons af. Ook op het gebied van gezondheid en veiligheid en aanpassingsvermogen op een veranderend klimaat. Nu we zowel in het landelijke gebied als in het stedelijk gebied een grote ruimtelijke puzzels te leggen hebben, is het ook een mooie kans om niet alleen ruimtelijk te ordenen, maar veel meer ruimtelijk te transformeren naar een verbonden natuur en mens inclusief ontwerp. met gezonde groene verbindingen voor mens, natuur en dier.’

Wat zijn op dit moment struikelblokken om gezondheid een onderdeel te laten zijn van de transformatie?
‘Waar het op spaak loopt heeft altijd wel met financiën en het systeem te maken en het snijvlak met de wil voor preventie. Ik kan me voorstellen dat preventie soms zelfs wordt tegengewerkt. Omdat het financiële zorgsysteem nu zo in elkaar zit dat je bepaalde zorg moet afnemen, anders klopt het financiële plaatje niet meer. Soms is het tegenstrijdig dat als je preventie goed naleeft en er daardoor minder mensen geopereerd hoeven te worden, dat dan tegelijkertijd financieel slecht nieuws is. Dat vind ik bizar. Dan laten we het systeem belangrijker zijn dan de bedoeling.
Het andere dat ik zie is een zekere “vanzelfsprekendheid” van gezondheid en ook van de aanwezigheid van gezonde vitale leefomgeving en natuur in Nederland. De aanname dat we voor behoud van gezondheid en behoud van een gezonde groene leefomgeving niets hoeven te doen of laten raakt me. Het waarderen van wat er is, is voor mij een fundament om op verder te gaan. Wees zorgvuldig met wat je hebt en trek ook middelen uit het te behouden, we willen het immers niet kwijt. Ik moet dan altijd denken aan dat prachtige nummer ‘Big yellow taxi ‘van Joni Mitchell met de tekst: “Don’t it always seem to go that you don’t know what you’ve got ’til it’s gone”.’

Welke rol speelt samenwerking op het gebied van transformaties?
‘Wat mij betreft de hoofdrol. Omdat we in zulke grote transformaties zitten, die ook nog eens complex zijn, kan je die per definitie niet alleen aangaan. Een plek waar je met verschillende domeinen samen leert over transitie, maar ook elkaar ontmoet is een prachtige vorm. De Health Transformation Community Green daagt uit en nodigt uit om te denken en te bewegen voorbij je eigen grenzen. Voor het verruimen van kennis, perspectief, je ervaring en je kijk op de uitdaging. Er wordt gekeken naar de transformatie als mens, dat vind ik een mooie vorm en ontwikkeling. Samenwerking speelt bij de Health Transformation Community Green een grote rol. Verbinding met de verschillende netwerken, ook na het traject, zijn enorm waardevol.

Wat we uiteindelijk willen is dat je niet alleen in je hoofd blijft zitten. Maar dat je echt afdaalt naar jezelf, naar jouw drijfveren en ook naar jouw twijfels of angsten en deze weet te koppelen aan wat je te doen hebt op een heel ander niveau. Dat je jezelf ziet als onderdeel van een groter geheel. Om ervoor te zorgen dat je in staat bent om het grotere geheel te beschouwen en je eigen plek daarin, zodat we in samenwerking met elkaar in staat zijn om wat er nodig is voor transitie ook in te vullen.’

Welke struikelblokken en oplossingsrichtingen ziet Staatsbosbeheer voor een groene gezonde leefomgeving?
‘Een groene gezonde leefomgeving is het fundament voor een gezond en vitaal leven en een groen en gezonde leefomgeving biedt ook plek voor werken, wonen of recreëren. We zijn in Nederland te verkokerd en te geordend. De ruimtelijke ordening zou eigenlijk meer ruimtelijke verbinding moeten worden. Daarnaast vind ik dat we meer aandacht en middelen moeten uittrekken om te behouden wat we al hebben.

Ons programma Groene Metropool streeft ernaar om de natuur tot aan elke voordeur te brengen. Dus niet alleen maar denken in groene plekken, zoals natuur en recreatiegebieden, parken, perken of tuinen, maar een aaneengesloten netwerk van groen. Waarlangs je als mens en ook als egel, of vlinder of kever kan bewegen. Natuurlijk met een bepaalde (basis) kwaliteit. Goed voor de gezondheid en vitaliteit van mens, dier en zo de hele natuur. En z’n nationaal groen blauw netwerk maken we dan door slim samen te werken.

Wat ik zie gaat voorbij eigen trends en eigen domeingrens. Stel ik beheer een natuurgebied, dat is business van bosbeheer en gaat om het beheren van het gebied. Waar ligt de grens dan, waar ligt dan de stad dichtbij en wat zijn de uitdagingen in die stad? Denken voorbij je eigen grens en sluit aan bij andere ontwikkelingen om je heen.

Om de rol van Staatsbosbeheer in de maatschappij te duiden hebben we 3 B’s geformuleerd. De B van beheer: Het beheren van de huidige natuur, recreatie en cultuurhistorische gebieden. Daarmee zorgen we ervoor dat de kwaliteit van de gebieden zo hoog mogelijk wordt:. Dit is een van onze belangrijke taken, het behouden en beschermen van wat er is. Daarnaast de B van beleven. We zijn er bij Staatsbosbeheer van overtuigd dat je als mens de verbinding met de natuur nodig hebt. Als je kinderen op jonge leeftijd de natuur laat beleven of als je mensen de gelegenheid geeft om te wandelen, te fietsen of op wat voor manier dan ook in de natuur te zijn, de natuur als waardevolle plek goed omarmd wordt. De derde B is van het benutten van de schone lucht, het gezuiverde drinkwater en ook het duurzaam gegroeide en geoogste hout. Het FSC gecertificeerde hout uit de Nederlandse bossen is de beste keuze in jouw bouwmarkt. Ook grote bouwbedrijven kiezen steeds meer voor duurzame toepassingen van hout uit de Nederlandse natuur. Als er dan ook nog meer areaal bos bijkomt betekent dit meer CO2 vastlegging en ook meer mogelijkheden om meer hout te leveren voor duurzame bouw.’

Welke veranderingen zijn er voor jou nodig om toe te werken naar de groene en gezonde leefomgeving?
‘Echt samenwerken en samen willen. Iets waar de leergang Health Transformation Community Green aan bijdraagt, door mensen uit verschillende domeinen samen te brengen. Zij vormen allen een stukje van de puzzel. Dat is wat er ontbreekt. Het domein gezondheid zit lang niet altijd aan tafel en het belang van groen en gezondheid wordt daarom niet altijd meegenomen. Ook het behoud en beheer van natuur en recreatiegebieden en voorzieningen valt vaak buiten de begroting. Het lijkt wel of er eigenaarschap ontbreekt. Is wat er nu al is aan natuur en mooie recreatiemogelijkheden te vanzelfsprekend? Misschien moeten we ze in de vorm van ‘Mede mogelijk gemaakt door ……..’ ter adoptie aanbieden aan partijen die graag investeren in het gezond en vitaal houden van onze recreatiegebieden met bankjes, paden, uitkijktorens, speeltoestellen.
Waar ik heel blij van word zijn alle geweldige initiatieven die er zijn. Particulieren die de wijk vergroenen, de straten en het schoolplein. Bedrijven die investeren in natuur en duurzaamheid. En overheden die werken aan meer natuur inclusief, in sectoren als de bouw en de landbouw en aan groenere gezondere steden. En dat is hard nodig. De natuur is immers van levensbelang!’