Regio’s delen ervaringen met staatssecretaris Paul Blokhuis

‘Gemeenten en provincies blijven zich ook nu focussen om gezond leven zo makkelijk mogelijk te maken, zoals we hebben afgesproken in het Nationaal #Preventieakkoord. Mooi om te horen hoe dat lokaal en regionaal wordt aangepakt!’ Dat was de boodschap van staatssecretaris Paul Blokhuis op Twitter, na de online uitwisselingsbijeenkomst lokale en regionale preventieakkoorden van maandag 11 mei.

‘Deze online uitwisselingsmeeting had zonder corona niet plaatsgevonden’, opende voorzitter Henk Soorsma (directeur publieke gezondheid) de meeting. ‘Dan was de staatssecretaris het land in gegaan om op de hoogte te blijven van de uitwerking van lokale sport- en preventieakkoorden.’ De online bijeenkomst, georganiseerd door het Ministerie van VWS, VNG en Alles is Gezondheid, vormt de eerste in een reeks meetings die wellicht kan helpen bij de verdere uitrol van lokale preventieakkoorden. We trapten af met de initiatieven uit Rotterdam, Hillegom en Friesland.

Presentaties

Gemeente Rotterdam, Gezond 010
Wethouder Sven de Langen en projectleider Carina van der Beek presenteerden de viersporen-aanpak in Rotterdam. Bekijk de website en/of het akkoord.
Een aantal onderscheidende kenmerken:

• De ambitie is alle Rotterdammers zijn gezond en vitaal naar vermogen. Tachtig partners ondertekenden in december vorig jaar het Gezond 010 akkoord.
• Onderzocht wordt, wat Rotterdammers kenmerkt in de vorm van draagkracht ver-sus draaglast.
• Gezond 010 concretiseert de veranderingen die nodig zijn om tot hun ambitie te komen. Ze werken met een factorenmodel.

Rotterdam streeft naar wetenschappelijk fundament om impact van het akkoord te meten, maar hoe meet je de invloed van een netwerk? Ze zijn met onder meer Erasmus Impact Centre bezig om dit te onderzoeken.

Leerpunten Gezond 010

• Sluit aan bij collega’s in andere gemeenten die op hetzelfde thema bezig zijn of collega’s die in een ander sociaal domein werken, maar dezelfde doelstellingen nastreven.
• Slagkracht heb je alleen samen. Werk met andere partijen. Zorg dat bestaande initiatieven en nieuwe plannen bij elkaar komen.

De coronacrisis heeft activiteiten van de agenda geveegd, maar Rotterdam ziet flexi-biliteit bij partijen. Ze komen met nieuwe ideeën zoals lief & leedpakketjes (Opzoomer mee) en er ontstaan vernieuwende initiatieven op gebied van gezonde voeding, stress en beweging.

Friese Preventie Aanpak
Presentatie door Margreet de Graaf directeur GGD en Anneke Meijer, kwartiermaker provinciale preventieaanpak – Bekijk de presentatie van GGD Fryslân.
Een aantal onderscheidende kenmerken:

• Friesland begint niet opnieuw, ze borduren voort op bestaande mooie programma’s (zoals het platform De Nuchtere Fries over alcoholpreventie) en verbinden deze met elkaar in de Friese Preventie Aanpak. Het gaat er daarbij om dat je weet wat werkt, dat je deelt wat werkt en dat je doet wat werkt.
• Er zijn veel partijen aangehaakt, waaronder het bedrijfsleven en de Aletta Jacobs School of Public Health
• De aanpak is gekoppeld aan een levensloop, aan doel drie van de Sustainable Development Goals (goede gezondheid en welzijn) en aan het concept Positieve Gezondheid.

Op 11 juni ondertekenen alle partners de Friese Preventie Aanpak. De concrete vertaalslag komt nog.

Leerpunten

• Het is een uitdaging om alle partijen erbij te blijven betrekken omdat de inzet van deelnemende partijen uiteenloopt.
• Neem learnings en kennis uit bestaande programma’s mee en zorg voor meer impact door samenhang.

Healthy Hillegom:
Presentatie door wethouder Fred van Trigt en projectleider Rosanne Warmerdam (The Pando Network). Bekijk Healthyhillgom.nl

Een aantal onderscheidende kenmerken:

• Preventieakkoord en sportakkoord zijn in lijn van het concept Positieve Gezondheid samengevoegd tot een breed leefstijlakkoord. Op 25 maart is gestart met de campagne Healthy Hillegom.
• Healthy Hillegom bouwt van onderop. Met elkaar zorgen dat het voor iedereen makkelijker wordt gezonde keuzes te maken. Het gaat om opvoeding/ bewustwording.
• Samenwerking met verenigingen, bedrijven in een actief netwerk. Kijken waar de energie zit, starten met laaghangend fruit.

Healthy Hillegom is de brug tussen gemeente en ondernemer en heeft een verbindende katalyserende werking.

Leerpunten

• Net van start wordt gesignaleerd dat het goed werkt op enthousiasme en energie van partners mee te liften en helder en positief te communiceren naar inwoners. Zo bouw je snel een community en zorg je voor betrokkenheid.

Resumé, interactie en follow up

Wat opviel was de concreetheid en diversiteit van de voorbeelden. Het gaat regionaal en lokaal echt om maatwerk.

• Bij Rotterdam gaat het om impact
• Bij Friesland ligt de focus op samenhang en de grotere beweging
• Bij Hillegom gaat het om de bewoner bereiken en betrekken.
• Besproken zijn de kwantificering van doelen van de lokale aanpakken ten opzichte van de geformuleerde kwantitatieve doelstellingen in het Nationaal Preventieakkoord.
• Rotterdam is voorzichtig met kwantificering en volgt Rotterdamse cijfers. De overtuiging heerst dat met enkel preventie de doelstellingen niet gehaald kunnen worden. ‘Er moet meer gebeuren.’
• Friesland inventariseerde vooraf hoe de doelen van hun bestaande programma’s zich verhouden tot landelijke doelen in preventieakkoord. Ze zijn ervan overtuigd dat aanscherping mogelijk is, dat hogere doelen kunnen worden nagestreefd, nu alle 18 gemeenten en andere partners de Friese Preventie Aanpak ondertekenen.

Hillegom: Terughoudend in kwantificeren. Ze willen vooral de beweging zien. We zien wel dat inwoners enthousiast zijn. Maar peiling is moeilijk. Kan er ondersteuning vanuit de overheid komen?

Blokhuis: ‘Kwantitatieve doelen zeggen niet alles, het gaat erom dat er een beweging op gang komt, maar je wil wel kunnen aangeven dat de beweging ergens toe leidt. Het gaat om cultuurverandering. Het RIVM komt met eerste cijfers van hun metingen op landelijk akkoord in juni. Ook komen er extra middelen beschikbaar vanuit het Rijk voor preventie.’

Impact meten
In Rotterdam wordt gewerkt met impactmetingen. Impactvolle determinanten worden in kaart gebracht. Hierin werkt Gezond 010 samen met het Erasmus MC, andere partijen, waaronder het RIVM, en andere gemeenten. Het factorenmodel pakt Rotterdam gezamenlijk op, omdat je er veel breder iets mee kunt.

Ambitie versus maatregelen
Wanneer doelstellingen niet worden behaald kun je ambities bijstellen of maatregelen aan-scherpen. We hebben gezegd met de 70 partners die ondertekend hebben, dat we de landelijke ambities overeind te houden. Staatssecretaris Blokhuis komt na de zomer met een voorstel voor een aanscherping van de maatregelen.

Gezonde voedselomgeving
Wethouder Sven de Langen van Rotterdam stipte een kwestie aan, die voor meer gemeenten geldt. Het gaat om de vraag hoe je lokaal een gezonde leefomgeving kunt creëren. Met supermarkten en fastfood aanbieders. Welk instrumentarium heb je daar als gemeente voor? Er wordt een afspraak gepland om met VNG, VWS en Rotterdamse collega’s over dit onderwerp door te spreken.

Afsluiting:
Staatssecretaris Blokhuis benadrukt zijn waardering voor de energie in het land. ‘Mooi om op deze manier van gedachten te wisselen. Voor mij een opsteker dat jullie lokaal en in de regio heel concreet bezig zijn met preventiebeleid. Als tip wil ik nog wel meegegeven: zorg dat je je niet vertild, zorg voor focus. Verder een dikke pluim, een groot compliment en ik kijk uit naar de volgende sessie.’

Meer weten?

Neem contact op met een van de organisatoren van de uitwisselingsbijeenkomsten:

• Daphne Bandel, PG VWS via dc.bandel@minvws.nl
• Janny de Boer, netwerkadviseur Alles is Gezondheid via janny.de.boer@allesisgezondheid.nl
• Brigitte Leferink, projectleider VNG via Brigitte.Leferink@vng.nl.