Natuur als recept, nu ook voor kwetsbare groepen!

Ga de natuur in voor je gezonde leefstijl, goed voor de mentale en fysieke gezondheid van ons allemaal. Veel patiënten voelen intuïtief aan dat tijd doorbrengen in de natuur goed is voor de gezondheid, maar daarmee zit het nog niet in hun systeem. En huisartsen of andere zorgverleners gaan zelf voor hun beweging, ontspanning of ontmoetingen wel naar de natuur, maar wijzen hun eigen patiënten niet altijd op de gezondheidseffecten van natuur. Een gemiste kans, want op alle zes leefstijlaspecten blijkt natuur bij te dragen aan een gezondere leefstijl: bewegen, ontspannen, slapen, voeding, sociale ontmoeting en zingeving.

Voor het eerst doorverwijzing naar de natuur voor patiënten

Er was lang geen materiaal om als huisarts de patiënt naar de natuur door te verwijzen, terwijl steeds meer wetenschappelijk onderzoek de vele positieve effecten laten zien. Gelukkig geeft sinds begin 2021 Arts en Leefstijl samen met Alles is Gezondheid een toolkit met die ontbrekende materialen voor de huisartspraktijk uit onder de naam Webshop Pakket C: Natuur en je gezondheid. De toolkit bestond aanvankelijk uit een handleiding over de wetenschappelijke effecten en werking van natuur op gezondheid, een praktijkkaart met adviezen voor de huisarts en een patiëntenfolder met negen leefstijladviezen. Maar er ontbrak nog iets: een verwijsbriefje en informatie voor laaggeletterden.

Kwetsbare groepen extra baat bij doorverwijzing naar natuur

Want juist kwetsbare groepen hebben baat bij een dosis natuur voor hun gezondheid, blijkt uit onderzoek. Mensen in achterstandssituaties hebben vaak een minder gezonde leefstijl en hebben een extra zetje nodig te hebben om hun leefstijl te veranderen. Dat geldt voor bijvoorbeeld gezonde voeding, en ook voor de natuur in gaan om te bewegen, ontspannen of ontmoeten. Natuur is juist voor deze groep een fijne en laagdrempelige plek om aan een gezonde leefstijl te werken. Zo is een park of groenstrook vaak dichtbij genoeg om naar toe te gaan en het is gratis.

Persoonlijk advies en gerichte toeleiding naar (begeleide) activiteiten in de natuur kunnen net het goede zetje geven. Maar dat is niet altijd makkelijk te realiseren voor huisartsen of leefstijlcoaches. Handzaam en gedegen materiaal helpt deze professionals om natuur in hun zorg te integreren, bleek uit een eerdere verkenning . Goed ondersteunend materiaal voor huisarts of leefstijlcoach over natuur is er sinds kort, en nu dus ook voor de kwetsbare doelgroep.

Het is niet eenvoudig om kwetsbare groepen te bereiken, want de verschillen in denk- en werkwijze tussen hen en de professionals is vaak groot. Professionals hebben moeite zich te verplaatsen in wat de mensen uit de kwetsbare groepen vinden, doen en willen. Goedbedoelde, achter een eigen bureau ontwikkelde methoden of hulpmiddelen sluiten dan niet goed genoeg aan. Beter en succesvol gebleken is het om samen met de doelgroep aan de slag te gaan. Daar kozen we voor in dit ontwikkeltraject, mogelijk gemaakt met subsidie van Ministerie LNV en bijdrage van Alles is Gezondheid door Netwerkadviseur Groen Annette Postma.

Laat je doelgroep meedenken, dé manier om ze te bereiken

Vanuit de professionals werkten huisartsen, leefstijlcoaches, buurtsportcoaches, welzijnswerkers en gezondheidsbevordering van de GGD mee in het ontwikkeltraject met de kaart als resultaat, getest in samenwerking met MEE Rotterdam onder laaggeletterde mensen. De doelgroep had duidelijk andere voorkeuren voor beeld en tekst dan de professionals. Die voorkeuren zijn meegenomen in het eindresultaat.

En nu beschikbaar: compacte praktische informatie in begrijpelijke taal met bijpassende beelden ter ondersteuning over natuur voor een gezonde leefstijl. Een stevig kaartje op A6-formaat, dat de huisarts, leefstijlcoach, welzijnswerker of buurtsportcoach samen met de cliënt kan verwerken tot een persoonlijk advies. Het combineert een persoonlijk verwijsbriefje met een praktische folder.

In de regio Gooi en Vechtstreek zullen de GGD en Gooise Meren Beweegt de kaartjes onder hun buurtsportcoaches en huisartsen verspreiden. In Rotterdam wordt het via Mee Rotterdam ook onder sportconsulenten en huisartsen verspreid. En de vier erkende Gecombineerde Leefstijl Interventies sturen het blokje naar hun teams van leefstijlcoaches.