Samenwerktrainer Janneke Steijns over community building: samenwerking in groene transities

Waarom is samenwerking essentieel bij het creëren van een community en het aanjagen van de transitie naar een groene en gezonde leefomgeving? We vroegen het Janneke Steijns, samenwerkingstrainer en adviseur voor de Health Transformation Community Green.

Wat wil jij deelnemers aan het leer- en ontwikkeltraject meegeven over samenwerking?

‘De transformatie naar een groene en gezonde leefomgeving is te groot voor één partij. Bovendien raakt het aan verschillende thema’s en belangen. Samenwerking is dus noodzakelijk, maar niet per definitie eenvoudig. Het is een ingewikkelde manier van werken die je niet kunt afdwingen. Als hierin succesvol wilt zijn, dan is het belangrijk dat je de dynamiek van samenwerken begrijpt. Daarom neem ik de deelnemers eerst mee naar de basis: wat is nu eigenlijk samenwerking en waarom is het zo lastig? Samenwerken binnen een netwerk, alliantie of community is echt anders dan samenwerken binnen een organisatie. Als je die complexiteit begrijpt, dan kun je ook samen de voorwaarden scheppen voor een kansrijke samenwerking. De volgende stap is het ontwikkelen van persoonlijke vaardigheden om vanuit je eigen rol of positie een positieve impact te maken binnen zo’n samenwerkingsverband.’

Waarom is dit belangrijk bij het bouwen van een community?

‘Ik zie een community als een groep mensen die vanuit verschillende invalshoeken, perspectieven en expertises wil samenwerken aan een bepaalde opgave. De uitdaging ligt in het optimaal benutten van de aanwezige kennis en inzichten zonder te struikelen over de verschillen. Dat vraagt om een solide basis waarbij je eerst met elkaar onderzoekt wat de verschillende perspectieven zijn en hoe je ze ten volle kunt benutten. Om er vervolgens voor te zorgen dat het collectief van al die verschillende perspectieven een duurzame oplossing biedt voor de opgave die op tafel ligt.’

Wat betekent dit voor de aanjagers van een groene en gezonde leefomgeving?

‘Dit zijn mensen die een cruciale rol of taak hebben bij het tot stand brengen van de transformatie. Denk aan kwartiermakers, programmamanagers, projectmanagers en adviseurs die daadwerkelijk in het hart van de samenwerking staan of een belangrijke partner hierin zijn. Ik wil hen bewust maken van hun plek en invloedssfeer binnen de samenwerking. Wat kun jij als individu vanuit jouw positie bewerkstelligen? Welke interventies liggen binnen jouw bereik? Hoe kun je mensen in beweging krijgen en met elkaar verbinden? De kunst daarbij is om te stimuleren, faciliteren en verbinden zonder zelf in de actiestand te schieten. Zorg dat je de mensen meekrijgt die onderdeel zijn van de opgave en oplossing, zodat zij hun verantwoordelijkheid gaan pakken. Dit betekent dat je zelf soms professioneel op je handen moet gaan zitten om dingen voor elkaar te krijgen.’

Je werkt voor Common Eye. Kun je daar iets meer over vertellen?

‘Common Eye is tien jaar geleden opgericht omdat we merkten dat steeds meer vraagstukken niet door partijen alleen konden worden opgelost. Samenwerkingsverbanden werden belangrijker en daarmee ook de processen die bij een samenwerking komen kijken. Ons doel is om die processen beter te laten verlopen. We hanteren hierbij onze ‘common eye’, oftewel gemeenschappelijke blik op samenwerken. Deze blik bestaat uit vijf uitgangspunten:

1. Wat is de gedeelde ambitie?
2. Welke belangen en motieven nemen de mensen aan tafel mee?
3. Hoe kunnen we werken aan een constructieve groepsdynamiek?
4. Hoe kunnen we de samenwerking daadkrachtig én met draagvlak organiseren?
5. Hoe kunnen we zorgen voor een betekenisvol proces?

Dat is de basis. Tegelijkertijd is ons vakgebied continu aan verandering onderhevig. Er komen steeds nieuwe inzichten bij en de manier waarop we samenwerken verandert ook. Zo waren er tien jaar geleden vooral veel alliantietafels van zes tot tien partijen die samen aan de slag gingen met concrete vraagstukken. Tegenwoordig zien we meer opgavegerichte netwerken en community’s die zich vanuit intrinsieke motieven verenigen rondom een brede maatschappelijke opgave.’

Tot slot, wat is jouw visie op de transformatie naar een groene en gezonde leefomgeving?

‘Als moeder denk ik na over wat ik mijn kinderen wil meegeven en hoe ik de wereld achterlaat, maar ik zie mezelf niet als koploper of activist. Ik ben eerder een bevlogen volger. Vanuit mijn professionele rol focus ik me op het creëren van de randvoorwaarden om die transformatie succesvol te laten verlopen. Dit doe ik door samenwerkingsvaardigheden te bevorderen, mensen op te leiden en processen te begeleiden met oog voor de menselijke interactie. Ik geloof in oprechte aandacht en interesse. Alleen zo kun je begrijpen waar de ander vandaan komt en wat de achterliggende motieven zijn. Stap je daar te snel overheen dan ontstaat een schijnsamenwerking en komen initiatieven niet van de grond. Dat wil ik voorkomen, zodat we de transformatie naar een groene en gezonde leefomgeving daadwerkelijk samen kunnen realiseren.’

Meer weten?

Bezoek dan de website van de Health Transformation Community Green, of neem contact op met Janneke Steijns.