Lopen is gezond voor lichaam en geest. Gelukkig komt hier de laatste jaren meer aandacht voor, onder andere dankzij pleitbezorgers als hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder. Maar om lopen te stimuleren, moeten er wel wat drempels worden weggenomen. Letterlijk en figuurlijk.

Daar wil de City Deal Ruimte voor Lopen een belangrijke bijdrage aan leveren. Met dit samenwerkingsverband committeren steden, rijksoverheid, maatschappelijke en private partijen zich om steden de komende jaren meer ‘loopvriendelijk’ te maken. De deelnemende partners zetten zich in om de voorwaarden voor de ‘ideale voetgangersstad’ te creëren. Daarnaast wordt de samenhang onderzocht tussen een loopvriendelijke omgeving en vraagstukken als mobiliteit, gezondheid, groen in de stad, openbare ruimte en veiligheid. Alles is Gezondheid is aangesloten als partner want lopen ontspant, is laagdrempelig, goedkoop, en bijna iedereen kan meedoen. Je kunt vandaag nog starten met een wandeling in je buurt, het is bovendien gezellig om samen te doen. Daarom past het stimuleren van lopen zo goed bij de maatschappelijke beweging naar een gezonder en vitaler Nederland die Alles is Gezondheid nastreeft. Uiteraard maken ook experimenten en campagnes om het lopen te bevorderen, deel uit van deze City Deal. De City Deal gaat op maandag 14 december officieel van start.

Dat lopen gezond is, weten de meeste mensen inmiddels wel. Doordat veel mensen vanwege de COVID19-crisis thuiswerken is het ‘blokje om’ een belangrijk dagelijks uitstapje geworden. Met die toegenomen behoefte aan ‘de frisse neus’, zijn ook knelpunten zichtbaarder geworden: het is niet overal even prettig en veilig om te wandelen. En in de gedeelde openbare ruimte lijkt de voetganger vaak het onderspit te delven ten opzichte van andere vormen van verkeer.

Kwartiermaker van de City Deal Martine de Vaan: “Lopen is niet alleen gezond, het heeft vaak ook een sociale component. En niemand loopt graag in verkeerslawaai, waardoor we ons ook bewust worden van het belang van groen en rust in de stad. Door ruimte voor lopen te creëren dragen we bij aan veel vraagstukken die juist in deze tijd spelen.”

De Rotterdamse wethouder Judith Bokhove van Mobiliteit, jeugd en taal is een van de ondertekenaars: “Lopen heeft lange tijd weinig aandacht gekregen. In Rotterdam was er vooral rondom projecten wel aandacht voor lopen, zoals bij de herinrichting van de Coolsingel. Onlangs hebben we een bredere visie vastgesteld met Rotterdam Loopt 2025. Voetgangers nemen een belangrijke plek in de stad in. Zij weten of een stad toegankelijk, gastvrij, veilig en schoon is. En ze helpen ons aan te wijzen wat er beter kan. Die kennis hoop ik te kunnen delen met de partners in de City Deal.”

Bekijk de introductievideo van de City Deal Ruimte voor Lopen:

Aan deze City Deal nemen de volgende partijen deel: Gemeente Zwolle, Gemeente Amsterdam, Gemeente Leeuwarden, Gemeente Rotterdam, Gemeente Nijmegen, Gemeente Tilburg, Gemeente Groningen, Staatsbosbeheer, Provincie Fryslân, Stichting Gezond Natuur Wandelen, Koninklijke Wandelbond Nederland, Wandelnet, Alles is Gezondheid, Fietsersbond, Alliantie Werken in Beweging, Arcadis, I’M BINCK, NatureDesks, Platform31, Kenniscentrum Sport en Bewegen, CROW, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, en het Rijksvastgoedbedrijf.

Met de start van deze City Deal wordt de onderteken-estafette afgerond die op 8 oktober begon op het Nationaal Voetgangercongres in Leeuwarden. Daar is tevens de Agenda Ruimte voor Lopen; Flinke Stappen Vooruit gelanceerd door het Platform Ruimte voor Lopen, mede-initiatiefnemer van de City Deal. Tientallen overheden, maatschappelijke organisaties en kennisinstellingen bundelen hierin met het platform hun krachten om meer ruimte voor lopen te creëren. Meer ruimte in het hoofd, in beleid en buiten. De agenda Ruimte voor Lopen verheldert de ambities en geeft richting aan de gezamenlijke inspanning die de komende jaren nodig is.

Met de start van de City Deal en de lancering van de Agenda Ruimte voor Lopen, krijgt lopen een belangrijke impuls. Lees meer over deze City Deal.

Over City Deals

City Deals zijn samenwerkingsverbanden waarin steden, ministeries en andere maatschappelijke partners en/of marktpartijen op basis van gelijkwaardigheid samenwerken. Gedurende de looptijd van vier jaar wordt experimenteerruimte gezocht en benut om waardevolle inzichten op te doen die belangrijke input vormen voor nieuw landelijk of stedelijk beleid. Experimenteren, gelijkwaardigheid en innoveren zijn kernbegrippen in City Deals. City Deals zijn een initiatief van het programma Agenda Stad dat in 2015 door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties ontwikkeld is.

Bijlage ‘Gezondheid, 10 december 2020, Het Financieele Dagblad

Interview met Karen van Ruiten, Programmahoofd Alles is Gezondheid

Door de COVID-19 pandemie zien we meer dan ooit het belang van welzijn en goede gezondheid. Niet alleen voor het individu, maar ook voor de economie. Hierin is echter nog wel wat werk aan de winkel.

In de huidige wereld zijn economische prikkels namelijk niet altijd bevorderlijk voor de gezondheid, aldus Karen van Ruiten, teamhoofd van Alles is Gezondheid. “Als we kijken naar de huidige economie en totstandkoming van het BBP dan zien we dat er nu aan ongezonde producten, ziekte en zorg vaak meer verdiend wordt dan aan het stimuleren van gezondheid. Een simpel voorbeeld is de farmacie. Die hebben hele nuttige medicijnen voor mensen die ziek zijn, maar het zou natuurlijk nog veel beter zijn als we bepaalde ziektes kunnen vermijden. Qua structuren en stelsels wil je daarin naar een duurzame toekomst met elkaar. Als we samen zeggen dat we die shift willen maken naar meer gezondheid moeten we daarvoor ook randvoorwaarden en financiële prikkels realiseren. Binnen de zorg en binnen de maatschappij.”

Om echt een positieve impact op de gezondheid te realiseren, is er dus nog wel werk aan de winkel. “Daarvoor is een hoop samenwerking nodig”, vertelt Van Ruiten. “Er is niet één organisatie die gezondheid in de toekomst kan verbeteren, dat kunnen we alleen samen doen. Met inzet vanuit overheden, inzet vanuit de zorg, maar ook vanuit het onderwijs, werkgevers en organisaties. Als we alle kinderen de basis al kunnen leren, dan kan dat behoorlijk helpen.”

Ook het sociale aspect is hierbij relevant, stelt Van Ruiten. “Momenteel is er een verschil van acht jaar in de levensverwachting van bevolkingsgroepen, bijvoorbeeld afhankelijk van inkomen en opleiding. Bepaalde groepen kunnen we dus ook op een andere manier benaderen en daar zien we al mooie voorbeelden van. Voor een alleenstaande moeder met schulden is een een gezonde salade bij lunch niet of lastig haalbaar, die heeft wel iets anders aan haar hoofd. Door samen te werken kunnen we zorgen dat voor deze groepen de gezonde keuze ook een gemakkelijke keuze kan zijn.”

En als we dat dan doen, dan kan dat enorm positieve gevolgen hebben. “Voor mensen zelf natuurlijk, maar ook voor onze economie”, vertelt Van Ruiten. “Als we in de toekomst inzetten op healthy human capital, dan kunnen we als Nederland succesvol blijven dat ondernemen en innoveren. Want uitval door gezondheidsklachten is voor niemand wenselijk. Gezonde kinderen op school en gezonde mensen op werk en in de wijken, daar hebben we samen een collectieve verantwoordelijkheid.”

Bekijk hier de special zoals verschenen bij Het Financieele Dagblad.

Op vrijdag 20 november brachten De Voedselapotheek en Stichting het Eetschap de Dutch Design Week aan huis met Recept voor Gezondheid, een online inspiratielunch over het ontwerpen van een sociaal en gezond voedsellandschap.

Met een groep professionals die met inwoners in de wijk aan een gezonde omgeving willen werken bereidden we een gezonde lunch, want samen eten zorgt ervoor dat we beter eten. Ieder ging vanuit eigen keuken aan de slag met een lunchbox vol ingrediënten die van tevoren thuis waren bezorgd. Tijdens de bereiding van een heerlijke soep deelden ontwerpers Naomi Jansen en Dalila Sayd hun aanpak in het project Voedselapotheek Wijkaanpak. Ze deelden ervaringen over het betrekken van wijkbewoners in het ontwerpproces aangevuld met concrete voorbeelden van concepten die ze op dit moment ontwikkelen in de wijken De Valuwe in Cuijk en Schothorst in Amersfoort.

Dalila weet uit ervaring dat opgroeien in armoede betekent dat je niet bezig bent met gezond of duurzaam eten maar met de vraag of er genoeg eten voorradig is. Een ongezonde leefstijl hangt nauw samen met stress, armoede, eenzaamheid, grote gezinnen en ook veel werken. Als directeur van Stichting het Eetschap wil ze de kloof tussen wat buiten de wijk wordt bedacht verkleinen.

De belangrijkste boodschap van Naomi en Dalila? Maak geen beleid vanachter een bureau, maar zie wijkbewoners als gelijkwaardige partners. Ga in gesprek over eten en gezondheid, krijg zo de ‘struggles’ in beeld, dan komen de oplossingen bovendrijven.

Apotheker Mark Slager van Apotheek Orion in Amersfoort schoof aan en nam ons mee in de apotheek van de toekomst en zijn rol in het wijkproject Voedselapotheek Schothorst. In zijn ogen moet een apotheker een gezondheidscoach zijn in plaats van een logistiek medewerker van de medicijnproducent. Natuurlijk blijven medicijnen nodig, maar Mark adviseert regelmatig een consult van een leefstijlcoach zodat mensen minder pillen nodig hebben. Inderdaad, dat betekent dat hij minder verdient, maar Mark was duidelijk over zijn dochters van 8 en 10 jaar oud als motivatie. Ook zij verdienen goede zorg!

Dinsdag 27 oktober klonk via twee interactieve sessies het digitale startschot van de werkgroep Taal maakt gezonder. De ruim twintig leden vanuit zowel de zorgsector als de educatieve sector, maakten op deze wijze coronaproof kennis met elkaar en bespraken praktijkervaringen, behoeften uit het ‘veld’, en (sub)doelen van de voorgenomen samenwerking.

Verbinding

De werkgroep richt zich in de basis op het verbeteren van basisvaardigheden bij laaggeletterden, zodat zij gezondheidsvaardiger worden. De focus ligt hierbij op patiënten/cliënten in de gezondheidszorg en daarmee ook op gezondheidszorgprofessionals. Door de achtergrond van de leden kan de werkgroep een brug slaan tussen (behoeften) zorgprofessionals en (aanbod) taalprofessionals. Een verbinding die nodig is om meer inzicht te verschaffen en beter samen te werken en laaggeletterde cliënten verder te helpen.

Dat mensen die moeite hebben met het begrijpen en toepassen van (gezondheids)informatie baat hebben bij bijscholing is bewezen. Bijvoorbeeld Dicky Gingnagel is ervan overtuigd dat hij geen diabetes, medicijnen en een maagverkleining had hoeven hebben als hij eerder etiketten had kunnen lezen. Toch blijft voor zorgverleners de drempel hoog om met cliënten over laaggeletterdheid te praten en vervolgens door te verwijzen. De werkgroep wil via onder meer agendering en ontmoeting deze drempel wegnemen.

Onze activiteiten

• De werkgroep deelt voorbeelden, kennis en ervaring rond:
  • Laaggeletterdheid en de aanpak van laaggeletterdheid in gezondheidszorg en gezondheidszorgonderwijs;
  • het herkennen en bespreken van laaggeletterdheid en het informeren van laaggeletterde patiënten/cliënten over scholing;
  • onderzoek naar de verbetering van basisvaardigheden bij laaggeletterde patiënten/cliënten.
• De werkgroep organiseert en faciliteert ontmoetingen onderling en ontmoetingen met (potentiële) partners en relevante organisaties.

De werkgroep Taal maakt gezonder is onderdeel van de Alliantie Gezondheidsvaardigheden en wordt voorgezeten door Stichting Lezen en Schrijven en Alles is Gezondheid. Deze alliantie zet zich in voor zowel het verbeteren van de kwaliteit en toegankelijkheid van de zorg, als voor het verbeteren van gezondheidsvaardigheden.

Doe mee
Ben jij werkzaam in gezondheidszorg, (zorg)onderwijs en/of zorgonderzoek? En ben of wil je aan de slag met verbetering van basisvaardigheden bij laaggeletterde patiënten/cliënten? Word dan partner van de Alliantie Gezondheidsvaardigheden en sluit je aan bij de Werkgroep Taal maakt gezonder.

Word partner van de Alliantie Gezondheidsvaardigheden.

Relevante links

• Voorbeelden aanpak Laaggeletterdheid: ‘Taal is van Levensbelang’.
• Stichting Lezen en Schrijven
• Taal en Gezondheid Kennislab AiG
• Factsheet Taal maakt gezonder
• Video Dicky Gingnagel
• Tel mee met Taal

Health Hub Utrecht organiseerde van 2 tot 6 november gesprekken vanuit Kanaal30 uit de Utrechtse wijk Merwede. Over preventie en hoe dit te versnellen. Over hoe participatie zo goed mogelijk georganiseerd kan worden. En zijn onze opleidingen wel afgestemd op de toekomst? Met Health Hub Utrecht vertegenwoordigers uit de praktijk van zorg en welzijn, en met onder anderen Karen van Ruiten als co- host bij het gesprek over preventie.

Tijdens het C*RE The SYSTEM-programma, georganiseerd op Dutch Design Week 2019, kwamen een aantal grote thema’s bovendrijven die de moeite van het verdiepen waard waren. Health Hub Utrecht-vertegenwoordigers uit de praktijk van zorg en welzijn, maar ook beleidsmakers, onderzoekers, ontwerpers, ondernemers en natuurlijk eindgebruikers gingen daarom van 2 tot en met 6 november het open gesprek aan.

Karen van Ruiten was namens Alles is Gezondheid aanwezig als co-host tijdens de sessie over preventie, en waarom preventie geen modewoord mag worden.

In de thema-uitzending ‘Preventie’ bespreken de aanwezigen hoe we preventie topprioriteit kunnen geven. Voorkomen is beter dan genezen. Maar is preventie geen modewoord aan het worden? Komt er ooit nog een regionaal preventiefonds? En hoe zit het met de gezonde leefstijl interventie?

Bekijk hier alle Livecasts op de site van Health Hub Utrecht.

Tientallen voorname medici, gezondheidswetenschappers en bestuurders van maatschappelijke organisaties roepen VWS ministers De Jonge en Van Ark en staatssecretaris Blokhuis op tot een stevige publiekscampagne over het belang van een gezonde leefstijl.

11 november 2020
Ondertekende brief

De mede namens teamhoofd Alles is Gezondheid Karen van Ruiten ondertekende brief, stelt dat mensen met chronische aandoeningen zoals obesitas zwaarder getroffen worden door COVID-19. Het is bekend dat deze aandoeningen het immuunsysteem kunnen verzwakken. In de brief wijzen ondertekenaars op wetenschappelijk aangetoonde voordelen die een gezondere leefstijl hier kan opleveren. Door meer bewegen, gezonder eten, stoppen met roken, voldoende rust en gematigd alcoholgebruik zijn de leefkracht, weerstand en veerkracht positief te beïnvloeden.

Urgentie

De brief maakt duidelijk dat in de huidige communicatie over maatregelen er te weinig aandacht is geweest voor wat mensen zelf -via hun leefstijl- kunnen doen om zich te wapenen tegen de ziekte. ‘Wij vinden dat er, naast de huidige coronamaatregelen, noodzaak is tot actie en vooral communicatie op het gebied van de hierboven genoemde leefstijlfactoren. Mensen hebben het recht te weten dat ze zelf meer kunnen doen dan de huidige, relevante Coronamaatregelen zoals handen wassen, 1,5m afstand houden et cetera. Nu de tweede golf in alle hevigheid bezig is, en het wellicht nog maanden of langer duurt voordat we het virus geheel onder controle hebben, vinden wij het onverantwoord om deze boodschap niet te communiceren’, schrijven de opstellers.

Voorkomen is beter dan genezen

Karen geeft aan waarom ze deze brief ondersteunt: “Corona en alle maatregelen daaromtrent geven duidelijker dan ooit aan: voorkomen is beter dan genezen. Met een goede leefstijl is – naast het voorkomen van diverse ziektes – veel gezondheidswinst te behalen. De transformatie van ziekte en zorg naar gezondheid en gedrag is meer dan ooit nodig. En daar hebben we met elkaar een verantwoordelijkheid. En er zijn al veel prachtige voorbeelden waarmee iedereen aan je gezondheid kan werken. Zoiets als wandelen in de natuur zou voor de meeste mensen haalbaar moeten zijn. Maar extra aandacht hiervoor kan dat stimuleren.”

Bekijk hier de Brief VWS urgent verzoek tot leefstijlcampagne tijdens COVID-19 pandemie.

‘Door te werken met belonen via Fitcoins brengen we doelgroepen in beweging die meestal niet aan traditionele gezondheidsprogramma’s deelnemen’, aldus René Sielhorst van Fitcoin Health Community van It’s My Life. Met dit platform nemen mensen zelf via communities in bedrijven, wijken, verenigingen en scholen de regie over hun gezondheid. Een innovatief concept dat 3 november 2020 35 andere mooie initiatieven achter zich liet en de Make the Next Move-award won. De award werd geheel in coronastijl digitaal overhandigd tijdens de Alles is Gezondheid Livecast: Van Ego naar Eco.

Jurylid Carl Verheijen: ‘De Fitcoin is een onafhankelijk betaalmiddel dat mensen verdienen door te bewegen en kunnen uitgeven aan gezonde producten en diensten. Hierdoor ontstaat een nieuw ecosysteem gericht op preventieve gezondheid, onafhankelijk van economie, politiek en zorgverzekeraars. Door het gebruik van technologie waarbij mensen via hun smartphone met elkaar verbonden zijn waardoor een zogenaamde Smart Health Community ontstaat, is dit project zowel nationaal als internationaal maximaal schaalbaar. Daarmee past het naadloos bij de Make the next Move-gedachte om vernieuwende gezondheidsprojecten kans te bieden voor opschaling en verduurzaming.’

Maatschappelijke waarde van gezondheid

‘Het winnen van de Impactscan kan niet op een beter moment komen,’ vertelde René Sielhorst. ‘Gezondheid heeft individuele en maatschappelijke waarde. Het is onze ambitie dat die waarde in de vorm van Fitcoins in de digitale portemonnee van de burger terechtkomt waarmee deze een lang, gezond en gelukkig leven kan leiden zodat gezondheidsverschillen verkleinen. Het is onze uitdaging om dit via een goed onderbouwde kosten-baten analyse te bewijzen. We richten ons primair op Nederland, maar begin 2021 starten we een pilot in Oostenrijk (stad Wenen) en inmiddels zijn via onze technologiepartner SAP oriënterende gesprekken gaande in België, Duitsland en Zwitserland.’

Van de 35 deelnemende initiatieven is een groot aantal gericht op preventie, gedragsverandering om (mentale) vitaliteit te stimuleren. Ook It’s My Life zet hier samen met partners als SAP Nederland, Expertum Consulting, Garmin, Gezond 010, TU/Eindhoven en XtraAdvice op in. René Sielhorst: ‘Gedrag veranderen is moeilijk. Ook op gebied van gezonde leefstijl. De realiteit leert dat een groot deel van de Nederlandse bevolking niet ontvankelijk is voor inzicht in de voordelen van dat veranderen, omdat zaken als bijvoorbeeld schulden, een scheiding of werk-privé balans aandacht vragen. De Fitcoin is eigenlijk een vorm van digitaal zegeltjes sparen waarbij we sport en bewegen als middel inzetten. Zo bereiken we die mensen wel.’

Make the next Move: potentie voor investeerder

Op weg naar een gezonder en vitaler Nederland zijn afgelopen jaren veel verbindingen gelegd, projecten ontwikkeld en activiteiten georganiseerd. Maar alleen wanneer de maatschappelijke kosten en baten van een initiatief helder zijn, komt de weg vrij voor een duurzaam en eerlijk verdienmodel. Daarom ontwikkelde Stichting Society Impact en Alles is Gezondheid samen een check die deelnemers kans biedt op een impactscan. Hiermee wordt de impact van een project op doelgroep en betrokkenen zoals gemeenten, verzekeraars of zorgverleners in kaart gebracht. Inzicht in de potentie van het project voor een eventuele investeerder. Lees meer over de impactscan.

De juryleden van Make the Next Move 2020 Carl Verheijen (Noaber Foundation), Sadik Harchaoui (Society Impact) en Karen van Ruiten (Alles is Gezondheid) hebben het winnende project gekozen uit 35 inzendingen. Los van de verkiezing, zijn we trots op deze oogst aan waardevolle initiatieven, implementatieprojecten, veranderprocessen, pilots, campagnes en vernieuwende programma’s. Ook opvallend: de rijkheid aan doelgroepen, thema’s en onderwerpen. Van slimmere thuishulp tot betere jeugdhulp en gezondere buurten. Komende periode gaat Alles is Gezondheid kijken hoe we  inzenders kunnen helpen om een stapje verder te komen. Verder krijgen alle deelnemers een online kennissessie aangeboden over het creëren van impact en het meten van effecten.

Kijk verder

• Naar de website van It’s my life
• Bekijk hier de Livecast Van Ego naar Eco.
• Meer over vorige winnaar Sociaal Hospitaal.

VNO-NCW en MKB-Nederland lanceerden 5 oktober j.l. met de staatssecretarissen Paul Blokhuis (VWS) en Bas van ’t Wout (SZW) het landelijke programma Vitaal Bedrijf om ondernemers te helpen met het verbeteren van de vitaliteit op de werkvloer. Dat levert ondernemers en medewerkers veel op: meer productiviteit, meer werkplezier en minder verzuim.
“Via de nieuwe site www.vitaalbedrijf.info kunnen mkb-bedrijven in Nederland praktisch, snel en kosteloos een vliegende start maken met het vergroten van de vitaliteit van de hele onderneming en alle mensen die er werken. Juist in deze tijd van corona en thuiswerken is dat extra belangrijk om goed op te letten en een goede balans te bewaren”, aldus Ingrid Thijssen, voorzitter van VNO-NCW.

Relevante tools en informatie

De nieuwe site biedt tools, zoals een gratis oriëntatiescan, een aantal gratis scans onder medewerkers, relevante informatie over vitaliteit en een netwerk aan partners die vitaliteitsactiviteiten in de organisatie kunnen uitvoeren. Staatssecretaris Blokhuis: “Een gezonde leefstijl is belangrijk en niet moeilijk. Je voelt je lichamelijk beter, zit lekkerder in je vel en je hebt meer energie voor je werk. Een gezonder Nederland bereiken we samen, ook werkgevers spelen daarbij een belangrijke rol. Vitaal Bedrijf heeft de kennis die we al hebben gebundeld en geeft tips en activiteiten aan werkgevers, zodat die er snel mee aan de slag kunnen. Investeer niet alleen thuis in een gezonde leefstijl, maar ook op het werk. Dus ik roep werkgevers op: ga het gewoon doen!”

Brede thema’s

Vitaal Bedrijf biedt kennis en activiteiten op meerdere thema’s: bewegen, mentale balans, voeding en alcohol, roken & drugs. Staatssecretaris Bas van ’t Wout: “Je mentaal en fysiek gezond voelen op je werk is enorm belangrijk. Het zorgt naast meer werkplezier vaak ook voor minder verzuim. In deze onrustige periode, waar we veel thuiswerken, is het des te belangrijker om werkgevers hulpmiddelen aan te reiken. Hulpmiddelen die de vitaliteit van de werknemers stimuleren en de gezondheid verbeteren. Vitaal Bedrijf biedt deze aan en biedt daarmee werkgevers de helpende hand, in een tijd die voor iedereen uitdagend is.”

Alles op 1 plek voor werkgevers

Het programma Vitaal Bedrijf wil het werkgevers makkelijk maken om aan de slag te gaan met vitaliteit. “Veel ondernemers zijn zich bewust van het belang van vitaliteit,” zegt MKB-voorzitter Jacco Vonhof, “maar ze hebben de tijd niet om zich te verdiepen en zijn soms ook bang voor hoge kosten. Bij Vitaal Bedrijf vind je alles op 1 plek, en kun je kosteloos de eerste stap zetten.” Tijdens de lancering in samenwerking met de Limburgse Werkgevers Vereniging en Netwerk Vitaal Limburg vertelden twee Limburgse ondernemers over de meerwaarde van de aandacht voor leefstijl in hun bedrijf. Hun verhalen zijn terug te vinden op de website.

Samenwerking experts

Het programma is een initiatief van MKB-Nederland, VNO-NCW, de twee ministeries en Stichting Nederland Onderneemt Maatschappelijk! De informatie op het platform en de scans die worden aangeboden zijn ontwikkeld samen met wetenschappelijke partners. Kenniscentrum Sport & Bewegen, het Voedingscentrum en het Trimbos-instituut zijn als expert aan Vitaal Bedrijf verbonden en het RIVM is nauw betrokken bij de scans. Martine Schuijer, directeur Stichting Nederland Onderneemt Maatschappelijk: “Dat maakt Vitaal Bedrijf een onafhankelijk en betrouwbaar startpunt. We voorzien ondernemers van de kennis om met vitaliteit aan de slag te gaan. Met wie activiteiten in het bedrijf vervolgens worden uitgevoerd, kiest de ondernemer zelf.”

‘Dat natuur gezond is voor ons weten we intuïtief wel, maar dat wordt ook steeds beter onderbouwd door de wetenschap en er zijn steeds meer mooie praktijkvoorbeelden. Ik ben er trots op dat we de waarde hiervan nu niet alleen via onze provinciale aanpak Groen Kapitaal maar samen met twintig partijen nog beter gaan uitdragen.” Met deze woorden leidde Gedeputeerde Esther Rommel het digitale tekenmoment van de pledge van Alles is Gezondheid tijdens de sluiting van de Week van het Groene Kapitaal van de provincie Noord-Holland.

Groen biedt veel voordelen: gelijktijdig verbetert groen het vestigingsklimaat, vastgoedwaarde, biodiversiteit, de leefomgevingskwaliteit én gezondheid. Er komt meer en meer kennis beschikbaar over de waarde van natuur en in de praktijk wordt deze kennis via verschillende mooie initiatieven al toegepast. De twintig ondertekenaars verbinden zich om samen via kennisdeling, inspiratie en activatie meer aandacht te schenken aan en actief bij te dragen aan een groene gezonde leefomgeving.

Krachtenbundeling
Door kennis te bundelen vanuit de netwerken van Alles is Gezondheid en Groen Kapitaal is een video met praktijkvoorbeelden gemaakt en samen met onderzoek, praktijk en beleid een interactieve infographic opgesteld. Dit om het belang van een groene gezonde leefomgeving breder uit te dragen en specifiek ook gemeenten uit te dagen hier meer mee te doen. Madeleen Helmer, projectleider bij Klimaatverbond Nederland: ‘Groen helpt enorm om de toenemende klimaatproblemen het hoofd te bieden: het beperkt wateroverlast en droogte én groen koelt de stad. Met de infographic en intentieverklaring kunnen we partijen die vanuit verschillende ‘agenda’s’ op de waarden van groen uitkomen makkelijker vinden. Zo kunnen we onze onderlinge samenwerking en die met gemeenten, provincies en waterschappen binnen Klimaatverbond Nederland verder versterken’.

Week van het Groene Kapitaal Noord-Holland
Er gebeurt gelukkig al veel op het gebied van een gezonde leefomgeving, maar de baten van groen voor gezondheid kunnen meer benut worden. Tijdens de Week van het Groene Kapitaal Noord-Holland is hier uitgebreid aandacht aan besteed via onder meer workshops, wandelingen, denksessies en rondleidingen.

Maak kennis met de ondertekenaars van de pledge: Arcadis, GGD Amsterdam, GGD Gooi en Vechtstreek, GGD Hollands Noorden, NL Greenlabel, Groen Kapitaal provincie Noord-Holland, Horjus & Partners, IVN, Klimaatverbond Nederland, Landschap NH, LandschappenNL, Luc Bos Stedenbouwkundig Bureau, Margot Ribberink, Nature Desks, Nature For Health, Pharos, Staatsbosbeheer, Stichting Steenbreek, Vereniging Arts en Leefstijl en Alles is Gezondheid.

Aansluiten?
Wil je ook in samenwerking met andere partijen bijdragen aan een groene gezonde omgeving, dan kun je ook tekenpartner worden. Graag zelfs. Neem contact op met Ornella van der Ende van Alles is Gezondheid via ornella.van.der.ende@allesisgezondheid.nl .

• Bekijk de infographic
• Bekijk de video

Verborgen armoede. Dat was het thema tijdens de Publieksacademie Kinderarmoede Friesland op 15 september 2020 in de Harmonie in Leeuwarden. Ruim 100 mensen kwamen op 1,5 meter bij elkaar om kinderarmoede bespreekbaar te maken en tot werkbare oplossingen te komen in de provincie Friesland.

In de openingsfilm van ervaringsdeskundigen wordt pijnlijk duidelijk: verborgen armoede bestaat nog steeds. Er heerst een groot taboe rondom het thema: je komt er niet achter dat het bestaat, want niemand durft erover te praten. Dagvoorzitter Marijke Roskam (BNR) verwoordt het sentiment van alle aanwezigen in de zaal: “Dit moet en kan eigenlijk niet meer gebeuren.” Doel van de Publieksacademie Kinderarmoede Friesland was aan het eind van de dag duurzame en concrete verbetervoorstellen te hebben om kinderarmoede aan te pakken. Een agenda voor beter landelijk beleid om in het voorjaar van 2021 te overhandigen aan de Tweede Kamer.

Coronacrisis maakt armoede minder verborgen

Omdat corona iedereen treft, is er minder schaamte om om hulp te vragen. Het is zaak dat mensen eerder de hulpvraag uitzetten om die hulp te krijgen. Kinderen vroegen deze periode niet om hulp, het werd opgemerkt, en dat is wat werkt. Een deel van de kinderen heeft thuisonderwijs als prettig ervaren, voor anderen was het niet fijn om het huis niet uit te kunnen en een andere omgeving zoals school te hebben, gaf Laura van den Heuvel, beleidsadviseur en vertegenwoordiger Kinderombudsman, aan.

Kinderen willen vooral dat hun ouders geholpen worden, zodat zij minder stress ervaren

Kinderen hebben het recht zich zo goed en zo veilig mogelijk te ontwikkelen. Armoede zet deze rechten onder druk: op school (vanwege stress), in de buurt (onveilige wijk en te klein behuisd), en door een onstabiele thuissituatie (ouders druk met hoofd boven water houden). Er is nu veel aandacht om kinderen mee te laten doen op school en daarbuiten, tegelijkertijd is er nog te weinig aandacht voor stress en wat dat met de thuissituatie doet. Er is nog een recht van kinderen: het recht om gehoord te worden. Kinderen willen vooral dat hun ouders geholpen worden, zodat zij minder stress ervaren.

Help de ouder, daarmee help je het kind

Hein Kuiken, wethouder armoedebestrijding: “De urgentie in Leeuwarden is groot. Er zijn wijken waar meer dan 50% van de kinderen opgroeit in armoede. Gemiddeld is er al jaren ongeveer 17% kinderarmoede in Leeuwarden, het lukt ons niet zelf om dit terug te dringen. Divosa pleit in Binnenlands Bestuur voor meer doen dan de praktische instrumenten. Hoe voorkom je nu problemen? Hoe bereik je deze gezinnen in verborgen armoede? Dat kunnen we als gemeente niet alleen. Daar hebben we een alliantie in de stad voor nodig.”

Actief beleid van Leeuwarden is het kindpakket. Het kindpakket geeft kinderen binnen de gemeente Leeuwarden de mogelijkheid om mee te doen aan binnen- en buitenschoolse activiteiten. Als kinderen willen dat hun ouders geholpen worden, zodat zij minder stress ervaren, betekent dat dat je als gemeente ook moet kijken naar je rol als schuldeiser en er bij zijn in het gezin.

Doorbreek de schakel van intergenerationele armoede

Michael Kaptein, ervaringsdeskundige bij GGZ Friesland, wist niet dat hij arm was en anders leefde dan de rest. Hij verhuisde zo’n 40 keer als kind. Zijn ouders zorgden voor eten op tafel maar betaalden geen vaste lasten. Hij leerde niet voor zijn gebit te zorgen en ging niet naar de tandarts. Ook kreeg hij geen financiële opvoeding: “We waren met 6 kinderen thuis en 5 hebben later in de financiële sores gezeten. Ik ook. De Kredietbank heeft me hierbij geholpen, maar de fundamentele vraag: ‘waarom doe jij wat je doet’, werd niet gesteld. Pas toen een sociaal werker van mijn wijkteam me deze vraag stelde kwam het omslagpunt en de bewustwording. Ook voor mijn broers en zussen. Omdat we ons nu bewust zijn van ons verleden en tekortkomingen, zoeken we hulp en handelen we anders. Zo hebben wij de schakel van intergenerationele armoede doorbroken. Waardevolle tip: blijf mensen als mens benaderen, niet als probleem.”

De juiste vraag stellen

Dat het stellen van de juiste vraag essentieel is, benadrukt ook kinderarts in het UMCG Michel van Vliet: “Wij zien kinderen die niet genoeg groeien. Als we de tijd nemen en goed doorvragen, blijkt soms dat er te weinig geld is om eten te kopen.” De invloed van armoede op kinderen is enorm. Kinderen voelen chronische stress van hun ouders haarfijn aan, stress doet iets met je hersenen, hersenen worden kleiner. Als je continu stresshormonen aanmaakt, word je ziek en kun je hart- en vaatziekten, kanker, obesitas of diabetes krijgen. Stress verminderen is de volgende stap. Veilige hechting is volgens van Vliet de belangrijkste preventieve investering. En wat je dan moet doen: stress verminderen.

We hebben allemaal een stukje van de puzzel

Een man uit het publiek legde de vinger op de zere plek: “Iedereen wil de goede kant op, waarom lukt het ons dan niet om het probleem op te lossen?” Directeur de Kredietbank: “Dat heeft ook te maken met gebrek aan tijd en omdat we allemaal dat kleine stukje van de puzzel hebben. Het kost veel tijd, alles is gebonden aan tijd en geld. Het feit dat de tijd niet genomen wordt, kost ook veel geld. Het gaat sneller om een schuldtraject te starten, dan die essentiële vraag aan Michael Kaptein te stellen waarom hij bepaalde dingen doet.” Michel van Vliet reageert: “Juist het feit dat het niet gebeurt, zorgt voor hoge kosten. Die zien wij bij het UMC Groningen. Dan zien we dat het medisch probleem voortkomt uit armoede. Maar die kosten blijven onzichtbaar of landen elders.”Hij voegt toe dat we erop moeten letten dat kinderarmoede meer is dan alleen inkomen, denk aan huiselijk geweld. Verbinden met de verschillende velden is lastig.

Zie elkaar als gelijkwaardig

Tijdens het forumgesprek keken we waarmee we zelf aan de slag kunnen en wat we landelijk moeten gaan doen. Vanuit de deelnemers aan het gesprek en uit het publiek kwam naar voren dat maatwerk nodig is, iedereen is uniek. Het is belangrijk om stil te staan bij de context van de mensen, en waarom je doet wat je doet. Contact maken is essentieel, zorg dat je elkaar als gelijkwaardig ziet. Schaamte is aanwezig en het is nodig om open te zijn.

“Vroeger was ik onderdeel van het probleem, nu ben ik deel van de oplossing”

In deze Publieksacademie zijn ervaringsdeskundigen veelvuldig aan het woord gekomen. Unaniem naar voren kwam het gegeven dat ervaringsdeskundigheid serieus moet worden genomen op het niveau van beleid; er is betere samenwerking nodig van wetenschap en ervaring. Het idee van een hulplijn waar ervaringsdeskundigen – letterlijk- als luisterend oor kunnen dienen voor mensen die in armoede leven is met veel enthousiasme ontvangen. Zoals ook sociaal werker Nynke Andringa aangaf: “ervaringsdeskundigen kunnen helpen om meer begrip te creëren en minder te oordelen, zet ze op de loonlijst.’’ De wethouder armoedebestrijding pleitte ervoor dat gemeenten veel meer kunnen doen en meer regie kunnen nemen. Alex, een van de ervaringsdeskundigen, sloeg de spijker op z’n kop met deze uitspraak: “Vroeger was ik onderdeel van het probleem, nu ben ik deel van de oplossing.”

Over de Publieksacademie Kinderarmoede

De Publieksacademie is een initiatief van de Alliantie Kinderarmoede, NDC Mediagroep, DPG Media, Janivo, Divosa  en Alles is Gezondheid. Samen, en met steeds meer partners aangesloten bij de Alliantie Kinderarmoede, zorgen ze ervoor dat in het jaar 2030 kinderen niet meer de dupe zijn van armoede en er geen nieuwe gezinnen meer zijn die in armoede vervallen. Door je als partner bij de Alliantie Kinderarmoede aan te sluiten draag je bij aan de oplossing van het probleem. Meer weten? Mail dan naar info@alliantiekinderarmoede.nl.

• Lees hier het artikel over de Publieksacademie Kinderarmoede Friesland, dat 15-09-2020 in de Leeuwarder Courant verscheen.